Μερικές σκόρπιες, πρόχειρες σκέψεις
Το θέμα της κατάργησης της αργίας για τα εμπορικά καταστήματα μερικές (αρχικά;) Κυριακές τον χρόνο απασχολεί την κοινή γνώμη αυτές τις ημέρες. Για το θέμα αυτό θα ήθελα να παραθέσω μερικές σκέψεις που όπως γράφω και στον υπότιτλο δεν συνιστούν μια συστηματική τοποθέτηση και ούτε έρχονται μετά από μεγάλο ζύγισμα. Τις γράφω δηλαδή όπως μου ήρθαν στον νου ακούγοντας τη συζήτηση.
Ξεκινώ παρατηρώντας για όσους από εμάς ανησυχούμε πως εάν ανοίξουν τα μαγαζιά την Κυριακή θα εκκοσμικευτεί η ελληνική κοινωνία, ότι η διάταξη αυτή απλά θα έρθει να επιβεβαιώσει και να εξωτερικεύσει αυτό που ήδη έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό. Σπάνια νόμοι δημιουργούν νοοτροπίες και στάσεις. Τις περισσότερες φορές οι νόμοι αλλάζουν όταν ήδη έχουν αλλάξει οι αντιλήψεις της κοινωνίας. Με αυτό θέλω να πω ότι η Κυριακή ήδη έχασε την θεολογική αναφορά της εδώ και πολύ καιρό. Είναι απλά μια μέρα ξεκούρασης και ξεφυλλίσματος των ευτραφών Κυριακάτικων εφημερίδων. Αυτός ο θεολογικός αποχαρακτηρισμός της Κυριακής φαίνεται και από την δήλωση του ίδιου του Αρχιεπισκόπου. Σύμφωνα με δημοσιεύματα σε ερώτηση των δημοσιογράφων για το θέμα δήλωσε: «ασχολούμαστε όλο με αριθμούς και ξεχνάμε την ψυχή μας. Πότε οι έμποροι θα δουν τα παιδιά τους, πότε θα δουν τις οικογένειές τους, πότε θα ξεκουραστούν και θα πάρουν δύναμη». Φυσικά δεν πρέπει να κρίνεις κανέναν από μια δήλωσή του. Είναι όμως ταυτόχρονα αποκαλυπτικό ότι ο Αρχιεπίσκοπος διάλεξε να «υπερασπιστεί» την αργία της Κυριακή με έναν εντελώς πραγματιστικό τρόπο. Πρέπει, δηλαδή, να την κρατήσουμε απλά επειδή είναι καλό για την κοινωνία. Σημειώστε την παντελή απουσία έστω και ενός υπαινιγμού που έχει να κάνει με την θεολογία και τη Βίβλο.
Μία άλλη σκέψη αφορά την σύγκριση της Ελλάδας με τη Νινευή. Αυτή η σύγκριση μου ήρθε αυτόματα μιας και μόλις ολοκληρώσαμε μια σειρά μελετών στο βιβλίο του Ιωνά. Εκεί είδαμε τι σημαίνει μια κοινωνία να μετανοεί. Μπροστά στην αναγγελία της κρίσης του Θεού οι Νινευίτες μετανοούν. Είναι ενδιαφέρον να δούμε ότι το διάταγμα για μετάνοια έρχεται μετά. Δηλαδή ο «νόμος» ακολουθεί και απλά καταγράφει αυτό που ήδη έγινε αυθόρμητα από το λαό (αυτό σε σχέση με αυτά που γράψαμε νωρίτερα). Στη συνέχεια διαβάζουμε την συγκλονιστική φράση ότι ο βασιλιάς «κατέβηκε από το θρόνο Του» (Ιωνάς 3:6). Προχωρούμε όμως τώρα στο διάταγμα που λέει «άνθρωποι και ζώα, βόδια και πρόβατα, να μη φάνε τίποτα ούτε να βοσκήσουν ούτε νερό να πιουν, άνθρωποι και ζώα να σκεπαστούν με πένθιμα ρούχα» (Ιωνάς 3:7). Η εικόνα είναι σχεδόν κωμική. Ζώα να νηστεύουν και να σκεπάζονται με πένθιμα ρούχα; Πριν χλευάσουμε την αφέλεια των αρχαίων ας σκεφτούμε διπλά. Τα ζώα είναι τα μέσα παραγωγής με τα οποία κινείται η οικονομία της εποχής. Είναι τα μαγαζιά και τα εργοστάσια και τα γραφεία της εποχής μας. Η μετάνοια της Νινευή φτάνει μέχρι την οικονομία της! Η ιστορία αυτή ως μέτρο σύγκρισης μας βοηθά να απαντήσουμε την ερώτηση που συχνά ακούμε, «έχουν άραγε οι Έλληνες στραφεί προς τον Θεό μέσα στην κρίση;». Η απάντηση ξανά δυστυχώς φαίνεται πως είναι αρνητική. Η ελληνική κοινωνία, μεσούσης της κρίσης, ανακαλύπτει ξανά την Κυριακή όχι ως μέρα λατρείας του Θεού αλλά ως εργαλείο ανάκαμψης της οικονομίας, ως ευκαιρία για λίγο ακόμη κέρδος.
Κλείνοντας πρέπει να πω ότι προσωπικά βρίσκω πολύ δύσκολο να επιχειρηματολογήσω υπέρ της ημέρας του Κυρίου (Κυριακής) όταν πια στην «χριστιανική» Ελλάδα κανένας δεν ασχολείται με τον Κύριο αυτής της ημέρας. Γιατί αν το ποσοστό του εκκλησιασμού των Ελλήνων ήταν 50 ή 60% τότε απλά δεν θα υπήρχε καν λόγος για να συζητάμε. Οι άδειες εκκλησίες είναι η βασική εξήγηση για τα ανοιχτά μαγαζιά. Και οι εκκλησίες ως γνωστόν δεν γεμίζουν με νόμους και αγορανομικές διατάξεις….