(Ομιλία σε Συνέδριο Νεολαίας)

 Έχω την αίσθηση ότι στα 26 χρόνια που είμαι ομιλητής σ’ αυτό το συνέδριο, το σημερινό μου θέμα θα είναι το πιο αμφιλεγόμενο κι ίσως και το πιο δύσκολο, και υποθέτω, όπως είναι φυσικό, πως θα προκαλέσει τις περισσότερες συζητήσεις ή αντιδράσεις. Και να σκεφτεί κανείς πως μέχρι τώρα έχω πραγματευτεί πολλά θέματα που «καίνε» και που είναι αρκετοί εκείνοι που δεν τολμούν να τα θίξουν. Τόσο που έχω αποκτήσει τη φήμη ανθρώπου που περπατά «πάνω σε τεντωμένο σκοινί». Είναι γιατί έχω τη γνώμη πως ένα χριστιανικό συνέδριο, και μάλιστα νεανικό, δεν επιτελεί τον προορισμό του αν περιοριστεί αποκλειστικά σε θέματα από εκείνα που ονομάζουμε καθαρά «πνευματικά», κι όπου όλοι λίγο-πολύ συμφωνούμε. Τέτοιες ομιλίες-κηρύγματα ακούμε αμέτρητα στις εκκλησίες μας, κι όσο κι αν αυτά είναι χρήσιμα κι απαραίτητα, δεν ολοκληρώνουν το σκοπό και την αποστολή ενός συνεδρίου. Υπάρχουν βλέπετε πολλοί τομείς της ζωής μας όπου ο καθένας από έλλειψη σοβαρής καθοδήγησης ενεργεί και σκέπτεται ευκαιριακά, αυτοσχεδιάζοντας σχεδόν σύμφωνα με τις εντυπώσεις της στιγμής και  -το χειρότερο- ανεξάρτητα από τη χριστιανική του πίστη και από εκείνα που του υπαγορεύει ο Λόγος του Θεού. Κι αυτό γίνεται για θέματα σημαντικά όπως είναι π.χ. το θέαμα ή η μουσική  ή η τέχνη γενικά, κι ακόμη γενικότερα ο πολιτισμός, όπου ακούγονται στους κύκλους μας του κόσμου οι ανεύθυνες κουβέντες και γράφονται του κόσμου οι προχειρότητες, ή τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα του καιρού μας όπου τις πιο πολλές φορές διαμορφώνουμε τη γνώμη μας αποκλειστικά από αυτά που γράφουν και λένε οι δημοσιογράφοι, μια ομάδα με μεγάλη κοινωνική δύναμη και επιρροή που σε ένα μεγάλο όμως ποσοστό είναι εντελώς ακατάλληλη να καθοδηγήσει σωστά και υπεύθυνα τις μάζες, προπάντων στη δική μας τη χώρα. Κι αυτό είναι ολέθριο ειδικά για νέους ανθρώπους που δεν έχουν ασχοληθεί με κάποια σοβαρά προβλήματα και που παρασύρονται από την πρώτη ανεύθυνη κουβέντα που ακούγεται στην τηλεόραση, ή από το πρώτο ανόητο σύνθημα  -κι έχουμε γεμίσει από τέτοια στη χώρα μας (ας θυμηθούμε μονάχα εκείνο το απερίγραπτο «η Μακεδονία είναι ελληνική», που δημιούργησε τόσες παρεξηγήσεις και τόσες παρανοήσεις). Να γιατί πιστεύω πως θέματα σαν το σημερινό θάπρεπε ν’ ακούγονται και να συζητούνται πολύ συχνά στις εκκλησίες και στα συνέδριά μας, εντελώς αντίθετα απ’ ό,τι δυστυχώς συμβαίνει. Τι να πρωτοπεί και τι να πρωτοσυμμαζέψει μέσα σ’ ελάχιστο χρόνο ένας άνθρωπος που στο κάτω-κάτω δεν διεκδικεί το αλάθητο και μονάχα προσωπικές γνώμες μπορεί να εκφράσει… Μακάρι η σημερινή ομιλία να δώσει τουλάχιστον κάποια ερεθίσματα για παραπέρα συζήτηση και προβληματισμό.

 

**************************

 

    Έχει λοιπόν το σημερινό μας θέμα στο μεγαλύτερο ποσοστό του πολιτικό και κοινωνικό χαρακτήρα. Πρόκειται ουσιαστικά για τη θέση που πρέπει να παίρνει ένας χριστιανός στα μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας. Και μη μου πείτε ότι σ’ ένα χριστιανικό συνέδριο δεν έχει θέση μια ομιλία σχετικά με την πολιτική. Υπάρχει μια μεγάλη μερίδα χριστιανών που ισχυρίζονται ότι τα πολιτικά θέματα, καθώς και αρκετά άλλα που σχετίζονται με την καθημερινή μας ζωή, δεν έχουν καμιά θέση για συζήτηση σε χριστιανικούς κύκλους γιατί «δεν είμαστε εκ του κόσμου τούτου», όπως έλεγαν οι παλιότεροι (άσχετα αν στην ιδιωτική τους ζωή οι περισσότεροι απ’ αυτούς παθιάζονταν και παθιάζονται για το κόμμα και την πολιτική παράταξη που υποστηρίζουν). Ωστόσο, όπως πολύ σωστά ακούγεται ιδιαίτερα στη δική μας εκκλησία, για όλα τα θέματα και για όλες τις δραστηριότητες υπάρχει ο χριστιανικός και ο μη χριστιανικός τρόπος αντιμετώπισής τους. Μ’ άλλα λόγια ο χριστιανός οφείλει σα χριστιανός να σπουδάζει και να γράφει εξετάσεις, σα χριστιανός να ασκεί το υπαλληλικό ή επιχειρηματικό του έργο, σα χριστιανός ν’ αντιμετωπίζει τις σχέσεις και τη συμπεριφορά του προς το άλλο φύλο ή πιο γενικά προς τους άλλους ανθρώπους, προπάντων προς αυτούς που δεν ανήκουν στην ίδια ομάδα μ’ αυτόν, στο ίδιο έθνος ή στην ίδια φυλή, σα χριστιανός να αθλείται και να ψυχαγωγείται, σα χριστιανός να διαμορφώνει τις κοινωνικές και πολιτικές του αντιλήψεις, σα χριστιανός να ψηφίζει. Κι αυτά όλα δε γίνονται αυτόματα. Είναι αποτέλεσμα διδασκαλίας, διαλόγου, μακροχρόνιας διεργασίας. Οι πρώτοι μεγάλοι χριστιανοί μεταρρυθμιστές, ο Λούθηρος, ο Καλβίνος, ο Μελάγχθονας, ο Ζβίγγλιος, ο Καστελιόν και όλοι οι άλλοι το ήξεραν πάρα πολύ καλά αυτό το σπουδαίο κεφάλαιο, άσχετα αν δεν συμφωνούμε σήμερα με όλες τις αντιλήψεις και ενέργειές τους. Και κληροδότησαν αυτή τη νοοτροπία στους επιγόνους τους στους κατοπινούς αιώνες. Με αποτέλεσμα να μεγαλουργήσουν οι χριστιανοί ευαγγελικοί σ’ όλους τους τομείς της επιστήμης, της τέχνης και της δημόσιας ζωής. Δυστυχώς αργότερα ήρθαν άλλοι χριστιανοί που μας έμαθαν άλλα. Μας δίδαξαν πως σαν χριστιανοί οφείλουμε να ζούμε και να πετούμε κάπου ανάμεσα στον ουρανό και στη γη, πάνω στα σύννεφα. Με αποτέλεσμα ν’ αφήσουμε όλους τους τομείς της ζωής να τους κατακτήσουν και να τους νέμονται άνθρωποι άσχετοι με την πίστη του Χριστού, που αυτοί πια   -αναπόφευκτα- διαμορφώνουν τις αντιλήψεις μας πάνω στο σύνολο των θεμάτων που αντιμετωπίζουμε εκτός από εκείνα που τα χαρακτηρίζουμε σαν καθαρά «πνευματικά». Κι αυτό έχει σαν φυσικό επακόλουθο τις πιο  πολλές φορές να μην μπορούμε να προφέρουμε ούτε μια πρακτική κουβέντα, να μην μπορούμε να κάνουμε ούτε μια πρακτική σκέψη,  -που από τέτοιες πρακτικές κουβέντες και σκέψεις είναι γεμάτος ο Λόγος του Θεού-  και να καθόμαστε και να περιμένουμε την «εξ ύψους βοήθεια». (Είναι γνωστή και χιλιοειπωμένη η φράση: « ας μην κάνουμε τίποτε, ας μη σχεδιάσουμε τίποτε. Ας αφήσουμε απλά το Πνεύμα του Θεού να ενεργήσει», σα να μη χρησιμοποιεί ο Θεός ανθρώπους  -εσάς, εμένα-  για να πραγματοποιήσει τα σχέδιά Του).

    Πριν από δυο χρόνια είχα εισηγηθεί στο Συνέδριο Θεσσαλονίκης το θέμα «η Ειρήνη και η Ομόνοια στην Εκκλησία». Ένα κεφάλαιο όπου δυστυχώς αρκετές από τις τοπικές εκκλησίες κι αρκετοί από τους χριστιανούς κάθε ηλικίας έχουν δώσει εξετάσεις με πολύ κακή βαθμολογία. Έχοντας από τα νεανικά μου χρόνια μια σημαντική εμπειρία από τέτοιου είδους καταστάσεις, έδωσα μεγάλη έμφαση στο πρακτικό μέρος του θέματος με συγκεκριμένες προτάσεις και συγκεκριμένες συμβουλές. Στο τέλος της ομιλίας σηκώθηκε κάποιος γνωστός πνευματικός εργάτης με ηγετική θέση μέσα στις εκκλησίες, και ουσιαστικά ακύρωσε την ομιλία μου με τούτα τα λόγια: «Καλά όλα αυτά, αδελφοί. Αλλά δεν έχουν και τόσο μεγάλη σημασία. Ένα είναι μονάχα το μυστικό: να πεθάνει το «εγώ» μας. Αν δε γίνει αυτό, ας μην κοπιάζουμε άδικα»… Άποψη βέβαια απόλυτα βιβλική, αν όμως σταθούμε μονάχα στη θεωρητική αυτή τοποθέτηση, όπως συνήθως γίνεται, δεν πρόκειται να έχουμε κανένα απολύτως πρακτικό αποτέλεσμα. Οι διαμάχες θα συνεχίζονται, οι εγωισμοί θα φουντώνουν, κι εμείς σαν άλλοι δον κιχώτες θα  μιλάμε για το θάνατο του «εγώ» και την «παλαιού ανθρώπου». Κάτι ανάλογο ισχύει και με το σημερινό μας θέμα. Και γενικότερα νομίζω ότι είναι καιρός να πάψουμε να ξεφεύγουμε με ένα-δυο εδάφια που εκφράζουν αόριστα μια γενική αρχή, και ν’ αρχίσουμε να βλέπουμε τα προβλήματα σε βάθος με βιβλική βάση καθώς ταιριάζει σε αληθινούς χριστιανούς, αλλά συγχρόνως και με τρόπο χειροπιαστό, πατώντας και με τα δυο μας πόδια στο έδαφος.

    Πριν λίγες μέρες, για να ξαναγυρίσουμε στο θέμα μας, αμολήθηκαν στους δρόμους μαθητές και φοιτητές κατενθουσιασμένοι που γλίτωσαν μαθήματα, για να εκφράσουν τη θλίψη τους για τα παιδιά του Ιράκ που σκοτώνονταν στους βομβαρδισμούς, με το σύνθημα που τόχουμε πια μάθει απ’ έξω και ανακατωτά, και που κάθε τόσο βγαίνει απ’ το συρτάρι με τα είδη καθημερινής χρήσης: «Φονιάδες των λαών, αμερικάνοι»… Πόσο δίκαιη ή πόσο άδικη είναι μια τέτοια στάση απέναντι σ’ ένα πρόβλημα σύνθετο με πολλές παραμέτρους και πολλές προεκτάσεις, που βέβαια δεν μπορεί να λυθεί ή ν’ αντιμετωπιστεί με μια μονάχα φράση ή μ’ ένα σύνθημα; Κάθε φορά που μαζεύονται πρωθυπουργοί και πρόεδροι κρατών σε μια διεθνή συνδιάσκεψη  -άλλο παράδειγμα-  όπως έγινε πρόσφατα στην Αθήνα και θα γίνει τον Ιούνιο στη Θεσσαλονίκη και στη Χαλκιδική, συγκεντρώνεται ένα ετερόκλητο πλήθος κάθε νοοτροπίας, κάθε ιδεολογίας και κάθε επιπέδου, για να διαδηλώσουν  -όχι με τρόπο ιδιαίτερα ειρηνικό και ευπρεπή-  ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, τουλάχιστον με τον τρόπο που αυτή  -η παγκοσμιοποίηση-  φαίνεται να πραγματοποιείται. Τι θέση παίρνει ο χριστιανός απέναντι σε φαινόμενα σαν κι αυτό; Και πιο γενικά  -όπως περίπου το διατυπώνει και ο τίτλος της ομιλίας μας: Ποιος είναι ο δρόμος που πρέπει ν’ ακολουθήσει και η θέση που πρέπει να πάρει ο χριστιανός μέσα στην ολοένα και περισσότερο παγκοσμιοποιούμενη  κοινωνία μας;  -και ας μη χρησιμοποιήσουμε τον όρο «νέα τάξη», γιατί για μας τουλάχιστον τους πιο παλιούς ο όρος αυτός συνδέεται με τη «νέα τάξη» (neue Οrdnung) που σκόπευε να εγκαθιδρύσει στον κόσμο ο Χίτλερ, κι αυτό μας προκαλεί ανατριχίλες.

     Λέμε λοιπόν πως θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση στο ερώτημά μας πάνω σε βιβλική βάση, καθώς ταιριάζει σε αληθινούς χριστιανούς. Κι ακριβώς αυτό το τελευταίο είναι που κάνει τη διαφορά. Ένας αληθινός χριστιανός δεν μπορεί νάχει καμία σχέση μ’ έναν  εβραίο της Παλιάς Διαθήκης εκτός απ’ το ότι και οι δύο λατρεύουν τον ίδιο Θεό. Σ’ όλα τ’ άλλα, στην προσωπική ηθική, στις κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις, στις σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους, σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, με κανένα τρόπο ο χριστιανός δεν έχει δικαίωμα να επικαλεσθεί διατάξεις της Παλιάς Διαθήκης ή να πάρει παράδειγμα από το πώς συμπεριφέρθηκε ένας πιστός στην εποχή  της Παλιάς Διαθήκης, εκτός εάν αυτά συμφωνούν με όσα δίδαξε και όρισε ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Αυτό φαίνεται σε πρώτο άκουσμα αυτονόητο, ωστόσο τίποτε δεν έχει αποπροσανατολίσει και δεν έχει βασανίσει και δεν έχει στιγματίσει τόσο πολύ την εκκλησία του Χριστού, όσο η απόκλιση από αυτόν τον φαινομενικά αυτονόητο κανόνα. Και δε μιλάμε μονάχα για εκκλησίες που τυπικά μόνο φέρουν το όνομα του Χριστού, αλλά και για αληθινά ζωντανές πνευματικά εκκλησίες και για πιστούς με αναγέννηση, με συνεπή κατά τα άλλα μαρτυρία στην προσωπική τους ζωή, με ζήλο και με αγαθά αποτελέσματα, κι αυτό σε κάθε εποχή και δυστυχώς και στη δική μας.

   Ας πούμε ένα-δύο χοντρά παραδείγματα για να αποφύγουμε κατ’ αρχήν τις «χοντρές» παρανοήσεις. Δεν μπορείς να επικαλεστείς πιστούς ανθρώπους της Παλιάς Διαθήκης που έχουν παραπάνω από μια γυναίκες για να κάνεις κι εσύ το ίδιο, όταν η Καινή Διαθήκη μάς διδάσκει τελείως διαφορετικά πράγματα. (Δεν είναι φανταστικό το παράδειγμα· συνέβη πράγματι σε κάποια εκκλησία.) Δεν μπορείς να πάρεις σαν παράδειγμα τον Αβραάμ που είπε ψέματα ή τον Ιακώβ που έστησε μια ολόκληρη απάτη  -και τελικά ευλογήθηκε-  για να δικαιολογήσεις τις ψευδολογίες σου και τις απάτες σου. Κι ακόμη δεν έχεις το δικαίωμα να δηλώνεις ότι όπως έσφαξε ο Ηλίας τους ιερείς του Βάαλ  στο χείμαρρο Κεισών, θάκανες κι εσύ το ίδιο ευχαρίστως με κάποιους ιερείς που θυμίζουν τους ειδωλολάτρες της Παλιάς Διαθήκης, αν είχες την εξουσία και τη δυνατότητα να το κάνεις (ειπώθηκε κι αυτό πριν από πολλά χρόνια σε κάποια ιδιωτική συζήτηση. Βλέπετε, ζω  αρκετές δεκαετίες μέσα στις εκκλησίες κι έχω ακούσει πολλά και διάφορα).

   Κατά τον ίδιο τρόπο, όταν πρόκειται να διατυπώσουμε το «πιστεύω» μας σχετικά με τα θέματα που εξετάζουμε σήμερα, δεν μπορούμε να αντλούμε το 50% από τους ισχυρισμούς μας από την Παλιά Διαθήκη  -κι ας έρχονται αυτά ολοφάνερα σε αντίθεση με το πνεύμα του Χριστού-  το άλλο 50% από την Καινή, και στο τέλος να πούμε «αυτά λέει ο Λόγος του Θεού, αυτά κάνουμε» και να κλείσουμε τη συζήτηση με ήσυχη συνείδηση.

   Ας κοιτάξουμε όμως πιο συγκεκριμένα το σημερινό μας θέμα. Θα προσπαθήσουμε να διατυπώσουμε  -και να συζητήσουμε-  ορισμένες βασικές αρχές που προκύπτουν μέσα από την Αγία Γραφή με βάση όσα είπαμε μέχρι τώρα, και που θα μας χρησιμέψουν σαν πυξίδα για να βαδίζουμε σωστά και σταθερά, χωρίς σκαμπανεβάσματα, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει γύρω μας, ανεξάρτητα από τις όποιες εξελίξεις και διεργασίες, ανεξάρτητα από τη μορφή που θα πάρει τελικά η συνεχώς εξελισσόμενη και μεταβαλλόμενη παγκόσμια κοινωνία. Κι είναι οι αρχές αυτές διαχρονικές και αναλλοίωτες γιατί ο Λόγος του Θεού είναι διαχρονικός και αναλλοίωτος και τα λόγια και το πνεύμα του Χριστού όχι μονάχα ταιριάζουν σε κάθε εποχή, αλλά είναι πιο μπροστά κι από κάθε εποχή, και φυσικά κι απ’ τη δική μας, κι εμείς σα χριστιανοί δεν έχουμε ακόμη συλλάβει ολόκληρο το Χριστό κι έχουμε ίσως αρκετό δρόμο να περπατήσουμε ακόμη για να Τον προσεγγίσουμε. Έχουμε λοιπόν:

     Αρχή πρώτη: Ο άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και ομοίωση του Θεού. Η αλήθεια αυτή που διατυπώνεται στα πρώτα εδάφια της Παλιάς Διαθήκης, είναι μια από τις πιο θεμελιακές μέσα στο Λόγο του Θεού, κι ίσως δεν έχει προσεχτεί τόσο από τους πιστούς  όσο της πρέπει. Κι η παράλειψη αυτή έχει επισωρεύσει  αρκετά δεινά μέχρι τώρα. Βλέπετε, ο Θεός δεν κάνει καμιά διάκριση όταν μιλά για ανθρώπους. Ούτε στα φύλα, ούτε στις φυλές. Το ίδιο κι ο Χριστός, που μιλά τιμητικά για το σαμαρείτη και  συζητά σοβαρά θεολογικά θέματα με τη σαμαρείτισσα  -και γυναίκα, και κακής διαγωγής, και από «κατώτερη» φυλή, όπως θάλεγαν σήμερα οι ρατσιστές. Και τιμά τις γυναίκες το ίδιο με τους άντρες, πράγματα αδιανόητα για την εποχή Του. Δεν είναι δυνατόν νάχουμε μπει στον 21^ο αιώνα, να μιλάμε για πλήρη ανθρώπινα δικαιώματα ακόμη και για τις πιο απομακρυσμένες χώρες  -κάτι εντελώς άγνωστο μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες-  κι εμείς να καθόμαστε να συζητάμε  μέσα στις εκκλησίες αν πρέπει οι γυναίκες να προσεύχονται δημόσια, αν πρέπει να λένε δημόσια τη γνώμη τους ή και πολλά άλλα παρόμοια. Κι αυτό δεν είναι το χειρότερο. Το χειρότερο είναι ότι μ’ αυτή τη νοοτροπία και μ’ αυτές τις αντιλήψεις έχουν μάθει ακόμη και νέοι άνθρωποι μέσα στις εκκλησίες να νιώθουν υπεροχή απέναντι στο γυναικείο φύλο, και να το εκδηλώνουν σε κάθε ευκαιρία. Από πού αντλείτε αυτό το αίσθημα της υπεροχής, αδέλφια μου; απ’ το ότι οι γυναίκες μάς έχουν περάσει σ’ ένα σωρό τομείς της ζωής και κοντεύουν να μας περάσουν και στους υπόλοιπους; πόσες ομιλήτριες, για παράδειγμα, προτείνετε στα νεανικά σας συνέδρια; πόσο ενεργό ρόλο έχουν οι κοπέλες στη λήψη αποφάσεων στα συνέδρια και στις όποιες άλλες δραστηριότητες των νέων μέσα στις εκκλησίες; Κάποτε η εκκλησία του Χριστού βρισκόταν στην κοινωνική πρωτοπορία. Μπορεί ο Παύλος να ζητούσε από τις γυναίκες να σιωπούν στις εκκλησίες  -πράγμα που συνέβαινε και σε οποιαδήποτε άλλη δημόσια συγκέντρωση την εποχή εκείνη-  εξύψωνε όμως τη γυναίκα και της έδινε ενεργό ρόλο κι αυτός και οι υπόλοιποι συνεργάτες του, πολύ περισσότερο από τους εβραίους της εποχής που ευχαριστούσαν το Θεό που τους είχε κάνει άντρες κι όχι γυναίκες. Από τότε η ανθρώπινη κοινωνία έχει κάνει άλματα σε θέματα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ανθρώπινων δικαιωμάτων, ενώ αρκετοί από τους χριστιανούς έχουν μείνει ακόμη στην εποχή του Παύλου. Και φυσικά μιλώ για την υγιή πρόοδο, κι όχι για αρρωστημένα φαινόμενα όπως ο φεμινισμός.

    Έχει όμως ακόμη κι άλλες προεκτάσεις η πληροφορία πως ο Θεός μάς έπλασε  -όλους-  κατ’ εικόνα και ομοίωσή Του. Αυτό σημαίνει πως δεν  υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες φυλές, ανώτερα και κατώτερα έθνη, ανώτεροι άνθρωποι με πιο πολλά δικαιώματα κι άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας με λιγότερα δικαιώματα. Κι αυτό πρέπει να το βάλουμε καλά μέσα στο μυαλό μας, να μας γίνει συνείδηση, αν θέλουμε να ζήσουμε σα σωστοί πολίτες και σα σωστοί χριστιανοί μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Αν διαβάσετε προσεκτικά την Παλιά Διαθήκη, θα παρατηρήσετε πόσο εκεί κυριαρχεί η έννοια της συλλογικής ευθύνης, και πόσο απουσιάζει στην Καινή Διαθήκη. Αν ο βασιλιάς αμαρτήσει, τιμωρούνται και οι υπήκοοί του, ολόκληρο το έθνος. Το ίδιο γίνεται και σ’ όλες τις ανθρώπινες ομάδες, ακόμη και στις οικογένειες. Ωστόσο ήδη από την Παλιά Διαθήκη ο Θεός διακηρύττει ότι τα παιδιά δε θα τιμωρούνται εξαιτίας των γονέων, ούτε οι γονείς εξαιτίας των παιδιών τους. Κι έρχεται μετά ο Χριστός και χύνει άφθονο φως και σ’ αυτό το θέμα, κι είναι ολόκληρη η διδασκαλία του βασισμένη μόνο και αποκλειστικά στην προσωπική μας ευθύνη και βγάζει τους μαθητές Του από την πλάνη πως τάχα ένας άνθρωπος μπορεί να γεννηθεί τυφλός επειδή αμάρτησαν οι γονείς του (Βέβαια, εδώ δε μιλάμε για τους φυσικούς νόμους που δεν μπορούν ν’ αλλάξουν. Μιλάμε για άμεση τιμωρία από μέρους του Θεού). Υπάρχει λοιπόν μέσα στη Γένεση η ιστορία του Νώε που μέθυσε κι έμεινε γυμνός και ο γιος του Χαμ, πατέρας του Χαναάν , τον κορόιδεψε αντί να τον σκεπάσει, όπως έκαναν τ’ άλλα δυο του αδέλφια. Τότε ο Νώε τον καταράστηκε και είπε: «Καταραμένος  να είναι ο Χαναάν! Χειρότερος κι από δούλος να γίνει για τ’ αδέρφια του… Ευλογημένος να είναι ο Κύριος ο Θεός του Σημ! Ο Χαναάν να είναι δούλος του. Να αυξήσει ο Θεός το λαό του Ιάφεθ. Οι απόγονοί του να κατοικούν μαζί με το λαό του Σημ, κι ο Χαναάν να είναι δούλος του Ιάφεθ.» Ε, λοιπόν, πάνω σ’ αυτή την ιστορία στηρίχτηκε  -και δικαιολογήθηκε-  από χριστιανούς ο θεσμός της δουλείας, και στη συνέχεια μετά την κατάργηση της δουλείας οι φυλετικές διακρίσεις και η θεωρία ότι οι μαύροι  -που γενάρχης τους είναι, δήθεν, ο Χαναάν ο γιος του Χαμ-  είναι κατώτεροι από τους λευκούς , και οι λευκοί έχουν εξουσιοδότηση από το Θεό να κυριαρχούν πάνω στους μαύρους. Να λοιπόν που έχει οδηγήσει η ανάμιξη Παλιάς και Καινής Διαθήκης, η κατάχρηση της αρχής της συλλογικής ευθύνης που δεν έχει καμιά ισχύ στην εποχή της χάρης του Χριστού, η αρκετά κακόπιστη ερμηνεία της πρώτης ( της Παλιάς Διαθήκης), και η ακύρωση ολόκληρης της διδασκαλίας του Χριστού. Μ’ άλλα λόγια, παίρνουμε ό,τι μας βολεύει από την Παλιά Διαθήκη, αποσιωπούμε ό,τι δε μας συμφέρει από την Καινή και κάνουμε έναν «αχταρμά» που εξυπηρετεί τα σχέδιά μας. Παραείναι κυνικό για χριστιανούς, δε νομίζετε; Κι όμως δεν είναι το μοναδικό που γίνεται μ’ αυτή τη συνταγή. Υπάρχουν κι άλλα, που θα τα δούμε στη συνέχεια. Και το χειρότερο είναι ότι οι μάζες ούτε που παίρνουν είδηση ότι όλες αυτές οι αλχημείες δεν έχουν καμιά σχέση με το αληθινό ευαγγέλιο. Κι ακόμη έχω την υποψία ότι κανείς δεν είναι τόσο σατανικός για να δημιουργήσει εν ψυχρώ τέτοιες θεωρίες για το συμφέρον του και για να παρασύρει τους πολλούς. Απλά, όλα αυτά είναι αποτέλεσμα διεργασίας σε λάθος κατεύθυνση και με λάθος παράδοση. Ναι, αλλά κάποτε πρέπει οι χριστιανοί  -όλοι οι χριστιανοί, σ’ ολόκληρο τον κόσμο-  ν’ ανοίξουν τα μάτια τους και να δουν την πραγματικότητα. Κι όσο για μας, είναι πολύς καιρός τώρα που ο ρατσισμός χτυπά την πόρτα μας. Θα θυμάστε ίσως μερικοί πως πριν από λίγα χρόνια ο αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών της ελληνικής κυβέρνησης εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση γιατί «ανακαλύφτηκε» πως είναι εβραϊκής καταγωγής, κι επομένως ακατάλληλος να χειρισθεί εθνικά θέματα. Εξάλλου κρούσματα αντισημιτισμού, είτε ομαδικά είτε μεμονωμένα, δεν είναι και τόσο σπάνια στην ελληνική κοινωνία. Κι ας μην ξεχνάμε πως κι εμείς οι έλληνες ευαγγελικοί έχουμε πικρή γεύση από φαινόμενα θρησκευτικού ρατσισμού απέναντί μας. Είναι ακόμη ανησυχητικό το γεγονός ότι στη δική μας πόλη, τη Θεσσαλονίκη,  -δεν ξέρω τι συμβαίνει σε άλλες πόλεις-  λειτουργούν τρεις τουλάχιστον τηλεοπτικοί σταθμοί που καλλιεργούν το ρατσισμό και το μίσος προς τους ξένους μετανάστες και που καπηλεύονται κατά τον πιο κακόπιστο τρόπο της έννοιες του έθνους και της ορθοδοξίας. Έφτασαν μάλιστα κάποιοι να υποστηρίζουν πως ο Χριστός ήταν… έλληνας, κατ’ απομίμηση του Χίτλερ που υποστήριζε πως ο Χριστός ανήκε στην άρια φυλή. Κι ασφαλώς το πρόβλημα οξύνεται ακόμη περισσότερο με το κύμα των ξένων μεταναστών που έχει πλημμυρίσει τη χώρα μας. Ο Ταχάρ Μπεν Τζελούν, γνωστός γάλλος δημοσιογράφος, συγγραφέας και ποιητής μαροκινής καταγωγής, δίνει έναν εύστοχο ορισμό του ρατσισμού στο βιβλίο του «Ο Ρατσισμός Όπως τον Εξήγησα στην Κόρη μου». Γράφει: «Ρατσισμός σημαίνει καχυποψία, ακόμα και περιφρόνηση, απέναντι στα πρόσωπα που έχουν φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά διαφορετικά από τα δικά μας». Και παρακάτω διευκρινίζει στην κόρη του, που είναι ακόμη μαθήτρια: «Αν κάποιος, ας πούμε ο άτακτος ξάδερφός σου, εισβάλει στο δωμάτιό σου, σου σκίσει τα τετράδια και σ’ εμποδίσει να παίξεις μόνη σου, δεν είσαι ρατσίστρια αν τον βγάλεις από το δωμάτιό σου. Αντίθετα, αν ένας συμμαθητής σου, ας πούμε ο Αμπντού από το Μάλι, έρθει στο δωμάτιό σου, συμπεριφερθεί καλά κι εσύ τον βγάλεις έξω μόνο και μόνο γιατί είναι μαύρος, τότε βέβαια είσαι ρατσίστρια».

   Θέλετε να το μεταφέρουμε στα «καθ’ ημάς»; Αν καταδικάζουμε έναν εγκληματία ή νιώθουμε αισθήματα αποστροφής για την εγκληματική του πράξη, είτε αυτός είναι έλληνας, είτε ξένος, π.χ. αλβανός, τότε, φυσικά, δεν είμαστε ρατσιστές. Δεν είμαστε ακόμη ρατσιστές αν ζητούμε να αστυνομεύονται περισσότερο περιοχές όπως η πλατεία Βάθη ή η Ομόνοια ή ορισμένα χωριά όπου παρατηρείται κάποια αυξημένη εγκληματική δράση από μέρους αλβανών μεταναστών. Αυτά γίνονται, δυστυχώς, όταν συστηματικά σ’ ένα λαό καλλιεργούνται για πολλά χρόνια οι ιδέες του αθεϊσμού και η απουσία οποιασδήποτε ανθρώπινης αξίας. Αν όμως αρχίζουμε και μισούμε όλους τους αλβανούς μόνο και μόνο επειδή είναι αλβανοί, τότε φυσικά είμαστε ρατσιστές. Τη στιγμή μάλιστα που σ’ ένα μεγάλο ποσοστό τους  -το μεγαλύτερο ίσως-  δεν ζητούν τίποτε άλλο από το να βγάλουν ένα κομμάτι ψωμί με τη δουλειά τους, κι έχουν συμβάλει και συμβάλλουν σημαντικά στην ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας. Δυστυχώς, ο ρατσισμός είναι βαθιά ριζωμένος στην ανθρώπινη φύση. Θυμάστε την παλιά φράση, γνωστή από συστάσεως ελληνικής κοινωνίας : «Μην της δίνεις λεφτά. Είναι γύφτισσα»… Είναι κάτι ανάλογο μ’ αυτό που συμβαίνει  -για να ξαναθυμηθούμε την ανισότητα των φύλων-  όταν κάνει κάποια ανοησία ένας άντρας. Το πολύ-πολύ να πούμε: «τι ανόητος άνθρωπος»,  ή «τι ανόητο άτομο», όπως το λέει σήμερα η νεολαία. Αν όμως την ίδια ανοησία την κάνει γυναίκα, τότε συνήθως δηλώνουμε: «τι ανόητες που είναι οι γυναίκες»…

 

**************************

 

   Αρχή δεύτερη: Η ζωή του ανθρώπου είναι ιερή. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα ν’ αφαιρέσει τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου, κι αυτό δεν μπορεί να το κάνει καμιά οργανωμένη ομάδα και κανένα κράτος. Πόλεμοι, φόνοι, θανατικές καταδίκες είναι έξω από το πνεύμα της Καινής Διαθήκης και είναι αδιανόητο για ένα χριστιανό να υποστηρίζει ή να συμφωνεί με τέτοιες ενέργειες. Το έχει δηλώσει ο Κύριος Ιησούς και με ολόκληρη τη διδασκαλία Του και με συγκεκριμένες φράσεις όπως «εκείνος που θα οργιστεί ενάντια στον αδελφό του τον έχει κιόλας  σκοτώσει», και με ενέργειες όπως η ακύρωση της θανατικής καταδίκης της γυναίκας που είχε αμαρτήσει  -«ουδέ εγώ σε καταδικάζω», της είπε, ενώ  ήταν ο μόνος που είχε δικαίωμα να το κάνει  -και με την αντίθεσή Του στην ενέργεια του Πέτρου να κόψει το αυτί του δούλου του αρχιερέα («Βάλε το μαχαίρι σου ξανά στη θήκη του», του είπε, «γιατί όλοι όσοι τραβούν μαχαίρι από μαχαίρι θα πεθάνουν», και βέβαια αυτό δεν αποτελεί έμμεση έγκριση της θανατικής καταδίκης, όπως εντελώς λαθεμένα θα μπορούσαν να υποστηρίξουν μερικοί).

   Δυστυχώς κι εδώ μια πολύ μεγάλη μερίδα ευαγγελικών χριστιανών έχει μπερδέψει τελείως το σωστό με το λάθος. Εδώ πια το ολέθριο φαινόμενο της ανάμιξης Παλιάς και Καινής Διαθήκης φτάνει στην αποκορύφωσή του. (Θέλω εδώ να διευκρινίσω ότι μιλούμε αποκλειστικά για ευαγγελικούς χριστιανούς, γιατί στην καθολική και προπάντων στην ορθόδοξη εκκλησία είναι εντελώς απροσδιόριστη η διάκριση ανάμεσα στους πιστούς και στους μη πιστούς. Κάθε ορθόδοξος είναι και χριστιανός με ό,τι αυτό συνεπάγεται). Δε θα φέρω πολλά παραδείγματα από την ιστορία στο κεφάλαιο αυτό, γιατί στις μέρες μας ζούμε μια εντελώς τυπική και χαρακτηριστική περίπτωση: πρόκειται για τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζωρτζ  Μπους το νεότερο. Ο άνθρωπος αυτός στην ατομική του ζωή έχει, απ’ όσα τουλάχιστον λένε οι μαρτυρίες πολλών σοβαρών χριστιανών, τα χαρακτηριστικά ενός σύμφωνα με όλες τις ευαγγελικές προδιαγραφές αναγεννημένου χριστιανού. Κάποια στιγμή στη ζωή του συνάντησε το μεγάλο Μπίλυ Γκράχαμ, κι από το χείλος της καταστροφής όπου βρισκόταν με το αλκοόλ έγινε άλλος άνθρωπος. Είναι γνωστό πως καθημερινά μελετά την Αγία Γραφή  -και τη μελετά πολύ περισσότερο από πολλούς από μας-  προσεύχεται τακτικά, αρχίζει οποιαδήποτε συνεδρίαση στο Λευκό Οίκο με προσευχή, είναι τακτικό και τυπικό μέλος κάποιας μεθοδιστικής εκκλησίας. Το δράμα αυτού του ανθρώπου  -και πολλών άλλων ομοίων του-  είναι ότι ασχολήθηκε με την πολιτική. Διαφορετικά δε θα ξεχώριζε σε τίποτε από μια μεγάλη μερίδα πιστών, που υποστηρίζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες τη θανατική καταδίκη και τη διεξαγωγή πολέμων στ’ όνομα της δικαιοσύνης, όπως τουλάχιστον εκείνοι αντιλαμβάνονται την έννοια της δικαιοσύνης. Θάθελα για λίγο να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τη νοοτροπία αυτού του ανθρώπου, όσο βέβαια μπορούμε να την καταλάβουμε. Σαν κυβερνήτης της πολιτείας του Τέξας υπήρξε ανελέητος απέναντι στους θανατοποινίτες. Δεν έδωσε ούτε μια χάρη σε μελλοθάνατο, κι ας υπήρχαν μεταξύ τους διανοητικά καθυστερημένοι ή ανήλικοι ή και ακόμη άνθρωποι που συνάντησαν το Χριστό μέσα στη φυλακή, πνευματικοί δηλαδή  -υποτίθεται- αδελφοί του. Είναι βέβαιο ότι ακολουθώντας αυτή την τακτική θεώρησε πως βρίσκεται μέσα στο θέλημα του Θεού. Πως είναι ταγμένος να επιβάλει τη θεϊκή δικαιοσύνη στην περιοχή όπου ο Θεός τον είχε τοποθετήσει σαν άρχοντα  – μια δικαιοσύνη που υλοποιείται με διατάξεις και νόμους σαν κι αυτούς της Παλιάς Διαθήκης όπου η θανατική καταδίκη βρισκόταν στην ημερήσια διάταξη. Άλλωστε και στην Καινή Διαθήκη δε μας λέει ο απόστολος Παύλος πως ο άρχοντας φορά την «μάχαιραν»;  -κι αυτό το εδάφιο έδωσε στους υποστηρικτές της θανατικής καταδίκης λαβή για να μεταφέρουν εντελώς λαθεμένα το καθεστώς της Παλιάς Διαθήκης στην εποχή της χάρης του Χριστού. Στη συνέχεια εκλέχτηκε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ύστερα από μια σειρά γεγονότων που παρακολουθήσαμε όλοι και που ξεκίνησαν με την τραγωδία της επίθεσης στους δίδυμους πύργους, οδηγήθηκε στην απόφαση του πολέμου ενάντια στο Ιράκ. Όταν είσαι αρχηγός ενός κράτους, δεν μπορείς πάντα ν’ αποφεύγεις τους πολέμους. Ζούμε δυστυχώς στο καθεστώς της ανθρώπινης πτώσης κι ακόμη κι ο Θεός ανέχτηκε, κι αρκετές φορές και πρόσταξε πολέμους και σκοτωμούς. Σήμερα όμως, στην εποχή της χάρης του Χριστού, οφείλουμε ν’ αντιμετωπίζουμε έναν πόλεμο με πολύ σκεπτικισμό. Στην εποχή του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου ήταν ξεκάθαρο ότι οι σύμμαχοι πολεμούσαν μια σατανική καταστροφική δύναμη. Κι ο πόλεμός τους ήταν αμυντικός. Δεν τον επιδίωξαν. Δεν ήταν σωστό για τους χριστιανούς να σηκώσουν τα χέρια και να πουν «εμείς δεν ανακατευόμαστε». Δυστυχώς  -το ξαναλέμε-  μερικές φορές δεν μπορούμε ν’ αποφύγουμε τον πόλεμο, προκειμένου να γλιτώσουμε ένα μεγαλύτερο όλεθρο. Εδώ όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Εδώ, στον πόλεμο του Ιράκ, δεν μας έπεισαν πως ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος. Πως εξαντλήθηκαν όλα τα μέσα για ειρηνική λύση του προβλήματος. Κι ίσως ένας χριστιανός πρόεδρος με χριστιανική νοοτροπία, αντιμετωπίζοντας πολλά σκληρά διλήμματα, θάπρεπε να οδηγηθεί σε παραίτηση ή να εξαντλήσει όλα τα ειρηνικά μέσα. Εδώ όμως δεν είδαμε κάτι τέτοιο. Εδώ είδαμε έναν «χριστιανό» πρόεδρο και αρκετούς «χριστιανούς» συνεργάτες του κατενθουσιασμένους και θριαμβευτές με τη νοοτροπία του Δαβίδ, του Ιωσαφάτ ,του Ασά και δεν ξέρω ποιων άλλων πολέμαρχων την Παλιάς Διαθήκης. « Με τους αρχηγούς κρατών τα πράγματα είναι διαφορετικά», μου είχε πει κάποτε κάποιος γνωστός ξένος εργάτης του ευαγγελίου «Δε θυμάσαι που ο Δαβίδ…» Θαυμάστε τ’ αποτελέσματα αυτών των αντιλήψεων.

   Αρχή Τρίτη: Ο άνθρωπος έχει δημιουργηθεί για νάναι ελεύθερος. Ο ίδιος ο Χριστός όταν ήρθε στη γη δεν ανάγκασε κανέναν ν’ ακολουθήσει το δρόμο Του: «ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν»… Και στο 20ό κεφάλαιο του Ματθαίου, στο 25ο εδάφιο, διακηρύττει: «Ξέρετε ότι οι ηγέτες των εθνών ασκούν απόλυτη εξουσία πάνω τους και οι άρχοντες τα καταδυναστεύουν. Σ’ εσάς όμως δεν πρέπει να συμβαίνει αυτό, αλλά όποιος θέλει να γίνει μεγάλος ανάμεσά σας πρέπει να γίνει υπηρέτης σας». Οφείλουμε λοιπόν σα χριστιανοί νάμαστε αντίθετοι σ’ οποιαδήποτε καταπίεση και σ’ οποιοδήποτε ανελεύθερο και καταπιεστικό καθεστώς, είτε προέρχεται από τα δεξιά, είτε από τ’ αριστερά. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από αγώνες για το δικαίωμα να εκφράζουμε ελεύθερα τις ιδέες μας, νάχουμε ίση μεταχείριση, νάχουμε ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης, να δημιουργούμε ελεύθερα. Και σ’ αυτούς τους αγώνες έχουν πάρει μέρος και πολλοί μεγάλοι χριστιανοί. Αυτές τις κατακτήσεις που αποτελούν δώρο του Θεού στον άνθρωπο, δεν έχει δικαίωμα να τις ακυρώσει ούτε ο Χίτλερ, ούτε ο Στάλιν, ούτε ο Μιλόσεβιτς, ούτε ο Σαντάμ Χουσεΐν, ούτε κανείς άλλος. Με το νόημα αυτό οφείλουμε σα χριστιανοί νάμαστε αντίθετοι σε οποιοδήποτε καταπιεστικό καθεστώς και να υποστηρίζουμε μονάχα εκείνα τα πολιτεύματα που εξασφαλίζουν τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Κανένα πολίτευμα σ’ αυτό τον κόσμο δεν είναι ιδεώδες. Ας μην ξεχνάμε ότι στο καθεστώς της πτώσης του ανθρώπου τίποτε δεν μπορεί νάναι τέλειο. Ωστόσο, όπως σωστά είπε κι ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, «η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα, αν εξαιρέσει κανείς όλα τα’ άλλα». Όταν είχε επιβληθεί το καθεστώς των συνταγματαρχών στην Ελλάδα, υπήρξαν μερικοί χριστιανοί ευαγγελικοί που τους υποστήριξαν. Ένας-δυο μάλιστα, στρατιωτικοί στο επάγγελμα, συνεργάστηκαν και μαζί τους. Για μένα αυτό είναι απαράδεκτο κι αδιανόητο. Σε μια κατ’ οίκον συμπροσευχή αρνήθηκα να συμπροσευχηθώ με κάποιον απ’ αυτούς, και το ίδιο νομίζω πως θάπρεπε να κάνουν κι όλοι οι άλλοι. Δυστυχώς απ’ την πικρή αυτή εμπειρία της δικτατορίας ο ελληνικός λαός δε μοιάζει να διδάχτηκε και πολλά. Ένας από τους λίγους έξυπνους δημοσιογράφους μας, ο Γιώργης Μασαβέτας, είπε κάτι πολύ σωστό. Υποθέτω ότι θυμάστε όσοι έχετε διαβάσει Λούκυ Λουκ , το πανέξυπνο αστυνομικό σκυλί Ραν Ταν Πλαν που ποτέ του δεν παίρνει χαμπάρι από τίποτε. Είπε λοιπόν ο Μασαβέτας: « Είμαστε ένας λαός Ραν Ταν Πλαν. Δεν ξέρουμε σε ποιόν να γαβγίσουμε θυμωμένα και σε ποιόν να κουνήσουμε χαρούμενα την ουρά μας»! Το 1995 οι σέρβοι με επικεφαλής το Μιλόσεβιτς, τον Κάραζιτς και τους υπόλοιπους συνεργάτες τους, στ’ όνομα της «εθνοκάθαρσης», έσφαξαν κατά χιλιάδες τους βόσνιους μουσουλμάνους. Κι εμείς στη Ελλάδα είχαμε ξεχάσει και τις δικτατορίες και την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και κλείναμε τα μάτια μας μπροστά στο ομαδικό έγκλημα, για τον απλό λόγο ότι αυτοί που το διέπραξαν ήταν οι «αδελφοί» μας, οι ομόδοξοί μας σέρβοι. Και μόνο όταν επενέβη η διεθνής κοινότητα για να σταματήσει το κακό, τότε θυμηθήκαμε να μιλήσουμε για ανθρώπινα δικαιώματα και για σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή -των σέρβων αδελφών μας, φυσικά. Δυστυχώς ακολουθούμε πάντα τη νοοτροπία του άσπρου και του μαύρου. Σα νάχουμε να κάνουμε με ποδοσφαιρικές ομάδες. Αν θέλουμε νάμαστε σωστοί σύγχρονοι πολίτες, και προπάντων σωστοί χριστιανοί, οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε πως η ποδοσφαιρική νοοτροπία είναι τελείως ακατάλληλη για να κρίνουμε λαούς, καθεστώτα και διεθνείς εξελίξεις. Έχουμε φτάσει για κάποιους απροσδιόριστους λόγους να υποστηρίζουμε  τυφλά οποιονδήποτε τύραννο και οποιονδήποτε εγκληματία, φτάνει να είναι αντίπαλος ή εχθρός των αμερικανών. Θυμόμαστε τ’ ανθρώπινα δικαιώματα, τον ανθρωπισμό, την ιερότητα της ανθρώπινης ζωής, μόνο όταν αυτά παραβιάζονται από τους «φονιάδες των λαών», τους αμερικάνους. Κι αυτό είναι παραπάνω από άδικο. Όταν έγιναν οι γνωστές επιθέσεις στους δίδυμους πύργους, κάτι που έπρεπε να προκαλέσει τη συμπόνια και την καθολική  συμπάθεια, εκδόθηκε ένας τόμος από αρκετές εκατοντάδες σελίδες όπου συγκεντρώθηκαν τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν στην Ελλάδα και που σχολίαζαν την τραγωδία. Το βιβλίο είχε τον εύγλωττο τίτλο: «Καλά να Πάθουν!» κι αυτό συνόψιζε το γενικό πνεύμα των άρθρων. Είναι άραγε αυτό δικαιοσύνη; Τις μέρες που γινόταν ο πόλεμος στο Ιράκ, δέκα νεαροί κουβανοί κατέλαβαν ένα μικρό πλοίο και το κατεύθυναν προς τις αμερικανικές ακτές για να ζητήσουν εκεί πολιτικό άσυλο. Μοναδική τους επιδίωξη, να μπορέσουν ν’ αναπνεύσουν λίγο ελεύθερο αέρα μακριά από το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο, που τόσο θαυμάζεται από τους περισσότερους έλληνες δημοσιογράφους και που βαρύνεται από απίστευτα εγκλήματα. Τελικά οι νεαροί κουβανοί πιάστηκαν και δικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. Μέσα σε μια εβδομάδα οι επτά καταδικάστηκαν σε ισόβια και οι τρεις εκτελέστηκαν. Στην Ελλάδα ελάχιστοι δημοσιογράφοι συγκινήθηκαν. Κι ο «Ριζοσπάστης» με τη γνωστή του αμεροληψία έγραψε στην πρώτη  σελίδα του με μεγάλα γράμματα: «Κάτω τα χέρια απ’ την Κούβα»…

   Σήμερα στους κύκλους των ελλήνων  διανοουμένων έχει πολλή πέραση ο Νόαμ Τσόμσκυ, αμερικανός καθηγητής της γλωσσολογίας εβραϊκής καταγωγής, που αντιμετωπίζεται περίπου σαν προφήτης στον τόπο μας με τα βιβλία που έχει γράψει. Ο άνθρωπος αυτός παρουσιάζεται σαν μεγάλος υπερασπιστής των ανθρώπινων δικαιωμάτων, φτάνει αυτά να παραβιάζονται από το αμερικανικό κράτος, τουλάχιστον κατά την άποψή του. Βέβαια, αρκετά απ’ όσα γράφει είναι σωστά. Κι εδώ όμως λειτουργεί και πάλι η επιλεκτική δικαιοσύνη. Όταν πριν από αρκετά χρόνια οι «κόκκινοι Χμερ» του κομμουνιστικού κόμματος της Καμπότζης μ’ επικεφαλής τον Πολ Ποτ είχαν εξοντώσει πάνω από δύο εκατομμύρια καμποτζιανούς, ο κ. Τσόμσκυ σφύριζε αδιάφορα. Αρνιόταν μάλιστα ότι είχε γίνει κάτι τέτοιο, που το ήξεραν κι οι πέτρες σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Είναι πολύ εύκολο, κι έχει κι αρκετή «φάση», όπως λέτε κι εσείς οι νέοι, να κατεβαίνουμε στους δρόμους και να φωνάζουμε διάφορα συνθήματα. Είναι όμως πολύ δύσκολο νάμαστε δίκαιοι. «Αν δεν περισσέψει η δικαιοσύνη σας παραπάνω από εκείνη των γραμματέων και φαρισαίων, δε θα μπείτε στη βασιλεία των ουρανών», μας είπε ο Κύριος.

   Πριν από λίγο καιρό κάποιο ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι έκανε μια σφυγμομέτρηση με το ερώτημα αν ο Ιωσήφ Στάλιν είχε θετική επίδραση στην πορεία της Ευρώπης στον 20ό αιώνα. Περίμενα πως θάταν αυτονόητο ότι η πλειοψηφία θ’ απαντούσε αρνητικά. Τελικά ή είμαστε τελείως αδιάβαστοι ή η παραπληροφόρηση έχει φτάσει στο απροχώρητο στη χώρα μας, ή και τα δυο μαζί. Φαίνεται απίστέυτο, αλλά 62% από τους τηλεθεατές απάντησαν πως ναι, ο Στάλιν έχει παίξει θετικό ρόλο στη διαμόρφωση της Ευρώπης. Ένας άνθρωπος που βαρύνεται με το θάνατο τουλάχιστον 20 εκατομμυρίων ανθρώπων, που έκλεισε φιλική συμφωνία με το Χίτλερ και που κυριολεκτικά σύρθηκε στον πόλεμο εναντίον του, όταν ο Χίτλερ παραβιάζοντας τη συμφωνία εισέβαλε απροειδοποίητα στη Σοβιετική Ένωση. Ένας άνθρωπος που παραβίασε όποιο ανθρώπινο δικαίωμα και καταρράκωσε όποια ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Στ’ αλήθεια αναρωτιέσαι από πού ν’ αρχίσεις και πού να τελειώσεις μ’ ένα λαό που δείχνει τόση άγνοια σε θέματα γνωστά σ’ όλη την υπόλοιπη πολιτισμένη ανθρωπότητα. Πριν μερικές ακόμη μέρες κάποια εφημερίδα έκανε μια σφυγμομέτρηση ανάμεσα σε νέους ανθρώπους  -κι αυτό το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία. Ανάμεσα στα ερωτήματα περιλαμβανόταν και το ερώτημα «έχετε θετική γνώμη για το Σαντάμ Χουσεΐν;» Είκοσι τοις εκατό από τους νέους  -ένας στους πέντε-  απάντησαν πως ναι, έχουν θετική γνώμη. Δεν ξέρω αν η εναντίον του επίθεση προκάλεσε τόσες συμπάθειες, αλλά είναι ανεπίτρεπτο σ’ ένα τόσο μεγάλο ποσοστό νάχει η νεολαία μας θετική γνώμη για έναν από τους μεγαλύτερους φονιάδες της εποχής μας. Κάτι δεν πάει καλά στην κοινωνία μας Ας είναι τουλάχιστον οι χριστιανοί διαφορετικοί. Τέλος, πριν από μερικές μέρες πάλι, οργανώθηκε στο Ζάππειο στην Αθήνα διεθνής έκθεση βιβλίου, που δεν ξέρω αν εξακολουθεί να λειτουργεί ακόμη. Από την έκθεση αυτή αποκλείστηκαν οι βρετανοί συγγραφείς με απόφαση της ένωσης ελλήνων εκδοτών-βιβλιοπωλών. Για σκεφθείτε: αποκλείστηκαν οι βρετανοί συγγραφείς που αρκετοί απ’ αυτούς είναι διάσημοι όχι μόνο για το έργο τους αλλά και για τις φιλελεύθερες ιδέες τους, μόνο και μόνο επειδή ο πρωθυπουργός τους  -ο Τόνυ Μπλερ- υποστήριξε και βοήθησε στον πόλεμο του Ιράκ. Αποκορύφωση της κακώς εννοούμενης   και ξεπερασμένης αντίληψης περί συλλογικής ευθύνης, καθώς και της ανθρώπινης ανοησίας. Στ’ αλήθεια ο Ραν Ταν Πλαν θάβρισκε πολλούς ομοίους του ανάμεσά μας…

  Αρχή τέταρτη: Οφείλει ο χριστιανός να υποστηρίζει εκείνο το κοινωνικό σύστημα που πραγματοποιεί την κατά το δυνατόν δικαιότερη κατανομή του πλούτου ανάμεσα στους ανθρώπους, που δίνει κατά το δυνατόν ίσες ευκαιρίες σε όλους στη μόρφωση και στην ανάπτυξη, που δίνει κατά το δυνατόν τις λιγότερες ευκαιρίες σε μερικούς ανθρώπους να εκμεταλλευθούν κάποιους άλλους, κι αυτά συνδυασμένα με την ελευθερία και τ’ ανθρώπινα δικαιώματα. Και φυσικά κανένας χριστιανός εργοδότης δεν έχει δικαίωμα να εκμεταλλεύεται την αδύνατη θέση που τυχόν βρίσκεται ένας ξένος μετανάστης εργαζόμενος, όπως κάνουν αρκετοί, για να του προσφέρει λιγότερα απ’ όσα δικαιούται. Τέτοια και πολλά άλλα αποτελούν αμαρτωλές καταστάσεις εξίσου σοβαρές με τις άλλες που παραδοσιακά στιγματίζονται ανάμεσα στους χριστιανούς.

   Κάποιοι υποστηρίζουν πως κοινωνική δικαιοσύνη πραγματοποιείται περισσότερο με το σοσιαλισμό, κάποιοι άλλοι με τον οικονομικό φιλελευθερισμό. Σήμερα πια με την παγκοσμιοποίηση τείνουν να εκλείψουν οι σημαντικές διαφορές στις κοινωνικές αντιλήψεις ανάμεσα στα κόμματα, εμείς όμως ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κι εδώ ξεκινούμε από αρχές αναλλοίωτες, από εκείνες της Αγίας Γραφής. Και ψηφίζουμε εκείνο το κόμμα που προσαρμόζεται κατά τη γνώμη μας περισσότερο σ’ αυτές τις αρχές. Βέβαια, στο σημερινό κόσμο και ιδιαίτερα στον τόπο μας είναι πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, να διακρίνει κανείς στα κόμματα κάποιες σταθερές αρχές, αυτό όμως δε μας εμποδίζει να κρατούμε εμείς σταθερές τις αρχές μας και να τις υποστηρίζουμε. Για να μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα, οφείλουμε χωρίς συζήτηση ν’ αποκλείουμε κόμματα με ακροδεξιές ή ακροαριστερές ιδεολογίες. Και τα δύο άκρα, για τους δικούς του λόγους το καθένα  -και νομίζω ότι έχουμε εκθέσει αρκετούς απ’ αυτούς τους λόγους πιο πριν-  είναι αντίθετα σε όσα διδάσκει το ευαγγέλιο του Χριστού, κι αυτό από την ίδια τους τη φύση. Ιδιαίτερα μάλιστα ο λεγόμενος μαρξισμός-λενινισμός που ακολουθεί η κομμουνιστική ιδεολογία είναι εχθρικός σε οποιαδήποτε μεταφυσική έννοια και σε οποιαδήποτε θρησκευτική πίστη. Δεν μπόρεσα ακόμη να εξηγήσω το παράδοξο, κάποιο από τα μέλη μιας μεγάλης εκκλησίας, άνθρωπος μορφωμένος και ιδιαίτερα διαβασμένος,  να ψηφίζει το κομμουνιστικό κόμμα, όπως μου δήλωσε. Είναι κι αυτό αποτέλεσμα όλων εκείνων που εκθέσαμε στην αρχή. Το μπέρδεμα στις διάφορες έννοιες, η έλλειψη διαλόγου σε πολλά θέματα, η έλλειψη ενημέρωσης σε άλλα, ο διχασμός ανάμεσα στον καθαρά «πνευματικό» και στον άλλο εαυτό μας, επόμενο είναι να δημιουργούν τέτοιες τερατογενέσεις.

 

    Αγαπητά μου αδέλφια,

 

Προσπάθησα στο λίγο χρόνο που διαθέτω, να δώσω κάποια ερεθίσματα για συζήτηση και προβληματισμό που έχει δημιουργήσει ο σύνθετος και μπερδεμένος κόσμος όπου ζούμε. Βρισκόμαστε δυστυχώς μέσα σε μια καταναλωτική κοινωνία που έχει χάσει τις αξίες και τον προσανατολισμό της. Και το κακό είναι πως και οι χριστιανοί επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από αυτό το πνεύμα. Κάποιος από τους πιστούς σε μια εκκλησία είχε αγοράσει αυτοκίνητο. Και δήλωσε: «τώρα νιώθω ότι ολοκληρώθηκα σαν άνθρωπος»… Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αγορά ενός αυτοκινήτου σου προσφέρει μια άνεση στη ζωή. Είναι όμως πολύ περίεργο ν’ ακούγεται πως σε ολοκληρώνει και σαν άνθρωπο, και μάλιστα από χείλη κάποιου  που ισχυρίζεται πως είναι χριστιανός. Κι αυτό μου θυμίζει την ιστορία που είχα ακούσει κάποτε. Συνέβη κάπου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σ’ ένα δρόμο βρισκόταν σταθμευμένο ένα πολυτελέστατο αυτοκίνητο. Από ένα πλουσιόσπιτο βγήκε ένα ζευγάρι ντυμένο μ’ ακριβά ρούχα και κατευθύνθηκε προς το αυτοκίνητο. Κάποια στιγμή η κυρία παρατήρησε με φρίκη στο καπό μια αδιόρατη γρατσουνιά. Και ψιθύρισε απελπισμένα: «τι κόλαση είναι η ζωή!…» Έχουμε χάσει τις αληθινές αξίες. Γι’ αυτό και η παγκοσμιοποίηση σήμερα και η λεγόμενη «νέα τάξη» πραγματοποιούνται με τον πιο ανελέητο και τον πιο κυνικό τρόπο. Από τη φύση μου είμαι αισιόδοξος. Υπάρχουν τομείς όπου η ανθρωπότητα πάει απ’ το κακό στο χειρότερο, κάτι που άλλωστε προβλέπει κι η Αγία Γραφή. Υπάρχουν όμως κι ελπίδες πως κάποια πράγματα θα βελτιωθούν, ή μπορούν να βελτιωθούν. Δεν έχει εντελώς χαθεί η ανθρώπινη ευαισθησία. Φυσικά, είναι μάταιη η προσπάθεια για την πραγματοποίηση της τέλειας ανθρώπινης κοινωνίας. Κι αυτό τόχει μάθει η ανθρωπότητα από πολύ πικρή εμπειρία. Κάποια στιγμή όμως υπάρχει η ελπίδα να ισορροπήσουμε κάπου στη μέση, κάπου ανάμεσα στον απόλυτο κυνισμό και στην ανθρώπινη ευαισθησία. Κι οι χριστιανοί μπορούν αποφασιστικά να βοηθήσουν σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Κυρίως οι μεγάλες εκκλησίες στις μεγάλες χώρες. Πρώτα όμως πρέπει αυτές να ξεκαθαρίσουν κάποιες έννοιες σαν κι αυτές που θίξαμε σήμερα, κι αυτό δυστυχώς δεν έχει γίνει ακόμη. Κι όσο για μας εδώ, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε εκείνο που μας είπε ο Κύριος: «Σεις είσθε το φως του κόσμου, σεις είσθε το άλας της γης». Σήμερα αρκετοί από σας έχετε δυνατότητα περισσότερης επικοινωνίας από όσο είχαμε εμείς σα νέοι. Ανάμεσα στ’ άλλα μπορείτε με το διαδίκτυο  να παίρνετε μέρος σε συζητήσεις με άλλους νέους ανθρώπους. Κι εκεί ακριβώς να δείξετε τη διαφορά του χριστιανού και την ανώτερη ποιότητά του. Στο ήθος του, στις απόψεις του, στις ιδέες του, στη συμπεριφορά του. Και το ίδιο ασφαλώς μπορεί να γίνει και σε όποιο περιβάλλον κι αν βρίσκεστε και δραστηριοποιείστε. Θέλω να ελπίζω πως η σημερινή ομιλία θα βοηθήσει σ’ αυτή την προσπάθεια ξεκαθαρίζοντας κάποια πράγματα, τουλάχιστον γι’ αυτούς που θέλουν να τα ξεκαθαρίσουν. Σε τελευταία ανάλυση όλα όσα  θίξαμε σήμερα, ο σεβασμός στον άνθρωπο και στην ανθρώπινη ζωή, ο σεβασμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η προσπάθεια για την πραγματοποίηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και πολλά άλλα που γι’ αυτά δεν είχαμε το χρόνο να μιλήσουμε, όπως είναι π.χ. ο σεβασμός στο περιβάλλον που μας χάρισε ο Θεός κι εμείς το καταστρέφουμε, όλα αυτά έχουν στο βάθος σαν αφετηρία και σαν κινητήρια δύναμη μονάχα την αληθινή αγάπη. Την αγάπη που σε κάνει να τάχεις καλά με τον εαυτό σου για να μπορείς νάχεις καλά αισθήματα και απέναντι στους άλλους. «Είναι πολύ πιο εύκολο να επιβάλεις το μίσος απ’ ότι την αγάπη», είχε πει κάποτε ο στρατηγός Ντε Γκωλ. Γι’ αυτό και το μίσος επικρατεί τόσο πολύ γύρω μας και μέσα στους πιο πολλούς ανθρώπους. Γι αυτό και η αγάπη είναι πιο σπουδαία κι απ’ την πίστη, όπως μας είπε ο απόστολος Παύλος. Βλέπετε, κάποιοι χριστιανοί που γι’ αυτούς μιλήσαμε πιο πριν  έχουν  άφθονη  πίστη.  Δεν  έχουν όμως αγάπη. Γι’ αυτό και δεν είναι και

ολοκληρωμένοι. Γιατί αυτή μονάχα είναι η αληθινή ολοκλήρωση του ανθρώπου. Όταν έχει και πίστη, και ελπίδα, και αγάπη. Κάτι που μονάχα ο Χριστός μπορεί να  το πραγματοποιήσει  μέσα μας. Φτάνει να  το  θελήσουμε.