Γράφει ο Χάρης Ι. Νταγκουνάκης, Νομικός
…Ο γραπτός Λόγος του Θεού είναι η «μαρτυρία των εμπειριών των Άλλων» (της κοινότητας της πίστεως). Δεν μπορώ να βάζω τη δική μου εμπειρία πάνω από τον γραπτό Λόγο («Εγώ αν δεν δω… δεν θα πιστέψω») ούτε να τη χρησιμοποιώ σαν μέτρο εγκυρότητας της εμπειρίας των άλλων. Δέχομαι τη γραπτή (σήμερα) μαρτυρία εκείνων των πιστών, χωρίς να έχω δει τον Χριστό αναστημένο. Και γι’ αυτό, λέει ο Χριστός, είμαι μακάριος!...
Παλιά και χιλιοειπωμένη η ιστορία του «άπιστου» Θωμά. Κάθε χρόνο μάλιστα του αφιερώνουμε και μια Κυριακή ‒την επόμενη Κυριακή από το Πάσχα. Είναι η «Κυριακή του Θωμά».
Ο Θωμάς στη χριστιανική συνείδηση ανά τους αιώνες είναι εκείνος που αμφισβήτησε ότι ο Χριστός είχε αναστηθεί και ζήτησε να βάλει το δάχτυλό του στις πληγές του Ιησού για να πιστέψει. Πολλοί τον λοιδόρησαν σαν «άπιστο», καθώς τον βλέπουν στην προοπτική ενός χριστιανικού κόσμου, μετά από 2.000 χρόνια. Μπορεί αν κι εκείνοι βρίσκονταν στη θέση του τότε, να είχαν την ίδια συμπεριφορά. Άλλοι τον δικαιολόγησαν ότι ήταν ο δύσπιστος ερευνητής, που όλα ήθελε να τα αποδείξει στον δοκιμαστικό σωλήνα της επιστήμης και της απόδειξης.
Μέσα, όμως, από τις αφηγήσεις των Ευαγγελίων βλέπουμε πως όλοι οι άλλοι μαθητές αμφισβήτησαν και αποπήραν μάλιστα τις γυναίκες που τους ανάγγειλαν ότι είχαν δει αναστημένο τον Κύριο. Οι μαθητές προς Εμμαούς είχαν αμφισβητήσει τη μαρτυρία των άλλων μαθητών και των γυναικών σχετικά με την ανάσταση. Άρα τι παραπάνω έκανε ο Θωμάς; Τίποτε.
Υπάρχει, όμως, κάτι άλλο που φοβάμαι πως συχνά μας διαφεύγει. Το διάβασα σ’ ένα ενδιαφέρον μπλογκ (www.4torah.wordpress.com) της κυρίας Μυρτώς Θεοχάρους, καθηγήτριας της Παλαιάς Διαθήκης στο «Ελληνικό Βιβλικό Κολέγιο» (Πικέρμι Αττικής). Η κυρία Θεοχάρους διατυπώνει μια άποψη που κατά τη γνώμη μας πάει πολύ πιο πέρα από τα μέχρι σήμερα γνωστά και παραδεδεγμένα, και αγγίζει το βασικότερο πρόβλημα του Θωμά, που ενδέχεται να είναι και δικό μας σήμερα. Τελικά το πρόβλημα του Θωμά, γράφει η καθηγήτρια, δεν ήταν η απιστία του ή η δυσπιστία του ή ο τρόπος που ήθελε να βεβαιώσει την ανάσταση. Ήταν ότι δεν δεχόταν τη μαρτυρία των άλλων, κάτι βέβαια που και όλοι οι άλλοι το είχαν κάνει. Επέμενε στη δική του προσωπική εμπειρία που αν δεν την είχε, δεν επρόκειτο να πεισθεί. Στο ίδιο πνεύμα συνεχίζει το άρθρο, κι εμείς παραθέτουμε περιληπτικά εδώ τη σκέψη της.
Οι μαθητές προς Εμμαούς δεν είχαν πιστέψει τη «μαρτυρία των άλλων» όχι μόνο των γυναικών ή των άλλων μαθητών αλλά ούτε τη μαρτυρία των «άλλων» που ήταν οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, και γι’ αυτό δέχτηκαν και την επίπληξη του αναστημένου Χριστού.
Ο ίδιος κίνδυνος με αυτόν του Θωμά είναι αυτός του υποβιβασμού της γραπτής μαρτυρίας της κοινότητας της πίστεως έναντι της ατομικής (ίσως και ατομιστικής) μαρτυρίας. Η ιστορία του Θωμά είναι τοποθετημένη σ’ αυτό ακριβώς το σημείο του κειμένου του Ιωάννη, για να υποστηρίξει το μεγάλο δίδαγμα για τις επόμενες γενιές: «Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (Ιω 20,29). Ποιοι είναι αυτοί; Είναι οι αναγνώστες των Γραφών και όχι μια οποιαδήποτε ομάδα με τη δική της αυτόνομη εμπειρία του Ιησού.
Το κείμενο του Ιωάννη συνεχίζει: «Αυτά όμως γράφτηκαν για να πιστέψετε πως ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού, και πιστεύοντας να έχετε δι’ αυτού τη ζωή» (20,31). Η ιστορία του Θωμά στοχεύει σ’ αυτούς που διαβάζουν. Είναι τοποθετημένη εδώ από τον ιερό συγγραφέα για ν’ αποδείξει την κρισιμότητα του γραπτού Λόγου που κρατάει ο αναγνώστης στα χέρια του, και να επιβεβαιώσει πως η αποδοχή αυτού του Λόγου ισοδυναμεί με μια άμεση εμπειρία.
Ο γραπτός Λόγος του Θεού είναι η «μαρτυρία των εμπειριών των Άλλων» (της κοινότητας της πίστεως). Δεν μπορώ να βάζω τη δική μου εμπειρία πάνω από τον γραπτό Λόγο («Εγώ αν δεν δω… δεν θα πιστέψω») ούτε να τη χρησιμοποιώ σαν μέτρο εγκυρότητας της εμπειρίας των άλλων. Δέχομαι τη γραπτή (σήμερα) μαρτυρία εκείνων των πιστών, χωρίς να έχω δει τον Χριστό αναστημένο. Και γι’ αυτό, λέει ο Χριστός, είμαι μακάριος!
Πόσο λαμβάνουμε σήμερα υπόψη μας τον γραπτό Λόγο του Θεού; τη μαρτυρία των αγίων πριν από μας, που το Πνεύμα του Θεού την κατέγραψε κι έγινε έτσι «η μαρτυρία των Άλλων»; Νά μια καλή ευκαιρία φέτος το Πάσχα να δούμε μέσα απ’ αυτό το πρίσμα την ιστορία του Θωμά, και ν’ αποκομίσουμε τη μεγάλη ευλογία του αναστημένου Χριστού για κείνους που χωρίς να δουν πίστεψαν και πιστεύουν.