του Κυριάκου Κυριακού, Μαθηματικού
Πέντε Μαθήματα από το Γάμο της Κανά
ΜΑΘΗΜΑ 1
Α΄ Ο γάμος: θεσμός μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας
Στο δεύτερο κεφάλαιο του κατά Ιωάννη ευαγγελίου, εδάφια 1 – 11, διαβάζουμε για το πρώτο θαύμα που έκανε ο Χριστός στην Κανά της Γαλιλαίας, όταν μετέτρεψε το νερό σε κρασί, σε μια τελετή γάμου. Είναι εύκολο να διαβάσουμε αυτήν την ιστορία επιπόλαια, και απλώς να θαυμάσουμε τη δύναμη του Χριστού. Αν εξετάσουμε όμως αυτήν την ιστορία με μεγαλύτερη προσοχή, θα αντλήσουμε πολύτιμα μαθήματα.
Το πρώτο μάθημα είναι ότι ο Χριστός με την πράξη του αυτή τίμησε το θεσμό του γάμου. Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι ο γάμος ήταν η πρώτη ευλογία που έδωσε ο Θεός στους πρωτοπλάστους, όταν τους είπε «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε» (Γένεσις 1: 28). Εκτός απ’ αυτό, η Αγία Γραφή παρομοιάζει το τέλος του κόσμου (αυτό που ονομάζουμε Δευτέρα Παρουσία) με ένα γάμο (Αποκάλυψη 19:7), όπου ο νυμφίος, ο γαμπρός, είναι ο Χριστός και η νύφη είναι η εκκλησία. Δεν παραξενευόμαστε λοιπόν που ο Χριστός άρχισε το έργον του με ένα θαύμα σε μια τελετή γάμου.
Και, βεβαίως, όταν αναφερόμαστε σε γάμο, εννοούμε γάμο μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας. Αυτή η παρατήρηση θα ήταν περιττή πριν μερικά χρόνια, διότι δεν υπήρχε τότε άλλου είδους γάμος. Μάλιστα αυτή η παρατήρηση ίσως να ήταν και προσβλητική, διότι θα υπονοούσε ότι υπάρχει και άλλου είδους γάμος, ο οποίος όμως δεν υπάρχει. Την κάνουμε όμως αυτή την παρατήρηση, διότι σήμερα σε πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στην Αμερική προσπαθούν να νομιμοποιήσουν, ή έχουν ήδη νομιμοποιήσει, τον γάμο μεταξύ δύο ανθρώπων του ίδιου φύλου.
Και το κακό είναι ότι αυτή η νομιμοποίηση εγκρίνεται όχι μόνο από τους πολιτικούς ηγέτες, αλλά ακόμα και θρησκευτικοί ηγέτες τον δέχονται. Το επιχείρημα τους είναι ότι αν δύο άνθρωποι, ανεξάρτητα από το φύλο τους, αγαπιούνται, γιατί να εμποδίσεις το γάμο τους; Εμποδίζοντας τον γάμο τους δημιουργείς ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Επιπλέον, διατείνονται ότι η Αγία Γραφή δεν λέει τίποτε εναντίον της ομοφυλοφιλίας.
Η Αγία Γραφή όμως καταδικάζει την ομοφυλοφιλία τόσο στην Παλαιά Διαθήκη όσο και στην Καινή, με πολύ σοβαράτητα. Στην Επιστολή προς Ρωμαίους, 1:24-27, ο Απόστολος Παύλος γράφει, ότι επειδή οι άνθρωποι αρνούνται να υπακούσουν στο Θεό, «ο Θεός τούς εγκατέλειψε, σύμφωνα με τις επιθυμίες των καρδιών τους, στην ηθική ακαθαρσία, ώστε να ατιμάζουν τα σώματά τους μεταξύ τους … Aκριβώς γι αυτό το λόγο τους παράτησε ο Θεός στα αισχρά τους πάθη. Έτσι, οι γυναίκες μετέτρεψαν τη φυσική τους χρήση στην αφύσικη. Παρόμοια και οι άντρες παράτησαν τη φυσική χρήση της γυναίκας και, μέσα στο πάθος τους, ξάναψαν μεταξύ τους, διαπράττοντας την αχρειότητα άντρες σε άντρες και εισπράττοντας έτσι για τον εαυτό τους την αμοιβή που τους άρμοζε για την πλάνη τους». Ναι, η Αγία Γραφή καταδικάζει την ομοφυλοφιλία.
Με το πρώτο του θαύμα λοιπόν ο Χριστός τίμησε τον ιερό θεσμό του γάμου μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας, απεικονίζοντας έτσι την τελική ένωση μεταξύ Χριστού και εκκλησίας.
ΜΑΘΗΜΑ 2
Β΄ Η χρήση του κρασιού
Στην προηγούμενη μελέτη πάνω στο θαύμα που έκανε ο Χριστός σε μια τελετή γάμου (Ιωάννης 2:1-11), είδαμε ότι ο Χριστός τίμησε το θεσμό του γάμου μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας. Στο παρόν άρθρο θα αντλήσουμε ένα ίσως παράξενο μάθημα. Ο Χριστός δεν κατακρίνει τη χρήση του κρασιού. Μάλιστα όταν τους τελείωσε το κρασί, ο Χριστός έκανε ένα θαύμα. Μετάβαλε το νερό σε κρασί.
Πολλοί χριστιανοί σήμερα θεωρούν τη χρήση του κρασιού αντιχριστιανικό. Ο λόγος είναι γιατί πολλοί κάνουν κατάχρηση του κρασιού. Πίνουν και μεθούν, δημιουργώντας προβλήματα, όχι μόνο για τους εαυτούς τους, αλλά και για τις οικογένειές τους, και την ευρύτερη κοινωνία. ΄Οσοι λοιπόν σκέπτονται έτσι, αρνούνται να πιούν κρασί, και καταδικάζουν αυτούς που πίνουν. Και όταν διαβάζουν μια περικοπή σαν αυτή που εξετάζουμε τώρα, λένε ότι στην εποχή του Χριστού, αυτό που ονόμαζαν κρασί δεν ήταν κρασί με αλκοόλ, αλλά χυμός σταφυλιού.
Οπωσδήποτε, δεν μπορούμε παρά να επαινέσουμε αυτούς που προσπαθούν να σταματήσουν, ή τουλάχιστον να λιγοστέψουν την οινοποσία, που οδηγεί στο μεθύσι. Δεν μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε με τη λογική τους. Πρώτα απ’ όλα, αν πάψουμε να χρησιμοποιούμε καθετί που άλλοι το καταχρώνται, τότε που που θα σταματήσουμε; Πολλοί καταχρώνται το φαΐ και τρώνε περισσότερο από όσο πρέπει, και παραπαχαίνουν τόσο πολύ που χρειάζονται ιατρική επέμβαση. Πρέπει λοιπόν να πάψουμε να τρώμε επειδή πολλοί καταχρώνται το φαΐ;
Εκτός απ’ αυτό, είναι εύκολο να αποδείξουμε ότι το κρασί που έλειψε από την τελετή, και το κρασί που δημιούργησε ο Χριστός με το θαύμα του, ήταν γνήσιο κρασί. Στα εδάφια 9 και 10 της περικοπής μας διαβάζουμε ότι όταν ο υπεύθυνος του συμποσίου γεύτηκε το νερό που είχε γίνει κρασί, παραπονέθηκε στον γαμπρό και του είπε, «κάθε άνθρωπος προσφέρει πρώτα το καλό κρασί, κι όταν μεθύσουν, τότε φέρνει το κατώτερο. Eσύ όμως φύλαξες το καλό κρασί ως τώρα!»Αυτό σημαίνει ότι το κρασί ήταν γνήσιο κρασί.
Το κρασί λοιπόν είναι κάτι που μας το έδωσε ο Θεός για να το απολαύσουμε– και επιπλέον, κάτι που το ευλόγησε ο Θεός χρησιμοποιώντας το στην τελετή της κοινωνίας, θείς αυχαριστίας. Ναι, δεν πρέπει να το καταχρόμαστε. Αλλά μπορούμε να το χρησιμοποιούμε και να ευχαριστούμε το Θεό γι αυτό το δώρο του.
ΜΑΘΗΜΑ 3
Γ΄ Η Στάση του Χριστού απέναντι στην Μητέρα Του
Στα προηγούμενα δύο άρθρα είδαμε ότι με το θαύμα στο γάμο της Κανά της Γαλιλαίας ο Χριστός επικύρωσε το θεσμό του γάμου, και δεν εναντιώθηκε στη χρήση του κρασιού. Σ’ αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε την συμπεριφορά του Χριστού απέναντι στην μητέρα του. ΄Οταν η Μαρία αντιλήφθητε ότι έλειψε το κρασί, το είπε στο Γιο της, τον Χριστό. Ασφαλώς, θα περίμενε να κάνει κάποιο θαύμα για να λύσει το πρόβλημα. Εκείνος όμως αντί να κάνει θαύμα της είπε: «Γυναίκα, τι έχουμε να κάνουμε μ’ αυτό εγώ κι εσύ; Δεν ήρθε ακόμα η ώρα μου». Παράξενη αυτή η στάση του Χριστού. Ποτέ κανείς δεν απευθύνεται στη μητέρα του ονομάζοντάς την «γυναίκα»! Ακόμα και αν είναι κανείς 30, 40 ή και περισσοτέρων ετών, θα καλέσει τη μητέρα του «Μαμά», ή «Μητέρα». Ποτέ όμως «Γυναίκα»! Γιατί λοιπόν ο Χριστός συμπεριφέρθηκε έτσι προς την μητέρα του; Επιπλέον, αφού σκόπευε να κάνει θαύμα σε λίγα λεπτά, γιατί της είπε «δεν ήρθε ακόμα η ώρα μου;»
Η απάντηση είναι ότι ο Χριστός δεν είναι απλώς άνθρωπος, αλλά είναι και Θεός, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Επειδή λοιπόν είναι Θεός, δεν δέχεται διαταγές από ανθρώπους, ούτε ακόμα και από τη μητέρα του. ΄Οταν εμείς προσευχόμαστε, δεν δίνουμε διαταγές στο Θεό, αλλά του ζητούμε χάρη. Όταν όμως η παρθένος Μαρία είπε στον Χριστό για την έλλειψη του κρασιού, στην πραγματικότητα του ζητούσε να επέμβει. Και παρόλον ότι ο Χριστός επρόκειτο να κάνει κάτι για να λύσει το πρόβλημα, ήθελε να δείξει ότι θα έκανε το θαύμα επειδή Εκείνος ήθελε να το κάνει, και όχι επειδή υπάκουσε στη μητέρα του.
Ο λόγος που το τονίζουμε αυτό είναι ότι υπάρχουν Ομολογίες της λεγομένης χριστιανικής εκκλησίας που διδάσκουν ότι είναι καλύτερο να πλησιάζεις τον Χριστό μέσω της μητέρας του. Και το επιχείρημα που φέρνουν είναι ότι επειδή η Μαρία είναι γυναίκα, ενώ ο Χριστός είναι άντρας, θα συμπαθήσει πιο εύκολα με το αίτημά μας. Μετά θα πάει στο Γιο της και θα του πει να κάνει αυτό που ζητάς, κι Εκείνος θα κάνει ό,τι του λέει η μητέρα Του.Τέτοια διδασκαλία όμως είναι τελείως λάθος. Αφενός μεν προσβάλλει τον Χριστό διότι λέει ότι η αγάπη της Μαρίας για μας είναι μεγαλύτερη από την αγάπη Του για μας! Και όμως ο Χριστός ήταν Εκείνος που πέθανε για τις αμαρτίες μας, και όχι η Μαρία. Επιπλέον η Γραφή διδάσκει «είναι βέβαια ένας ο Θεός κι ένας ο μεσίτης ανάμεσα στο Θεό και τους ανθρώπους, ο άνθρωπος Ιησούς Xριστός», (Α΄ Τιμ. 2:5). Δεν μπορώ λοιπόν να πλησιάσω το Θεό βασιζόμενος στις καλές μου πράξεις. Χρειάζομαι μεσίτη. Κι ο μεσίτης αυτός δεν είναι η Μαρία, ούτε οι άγιοι, ούτε οι Απόστολοι, ούτε οποιοσδήποτε άλλος, αλλά μόνο ο Χριστός. Και ο Χριστός το έκανε αυτό ολοφάνερο με τη στάση Του απέναντι της μητέρας Του.
ΜΑΘΗΜΑ 4
Δ’ Η Θεία και Ανθρώπινη Φύση του Χριστού
Μέχρι τώρα είδαμε τρία μαθήματα από το θαύμα που έκανε ο Ιησούς στην Κανά της Γαλιλαίας, όταν μετέτρεψε το νερό σε κρασί: Ο Ιησούς επικυρώνει το θεσμό του γάμου, δεν εμποδίζει τη χρήση του κρασιού, και δεν πλησιάζεται μέσω της παρθένου Μαρίας. Το άλλο μάθημα που αντλήσουμε είναι ότι ο Ιωάννης τελειώνει την περιγραφή του θαύματος γράφοντας: «M’ αυτό άρχισε τα θαύματά του ο Ιησούς στην Kανά της Γαλιλαίας και φανέρωσε τη δόξα του και πίστεψαν σ’ αυτόν οι μαθητές του».
Ο Ιησούς λοιπόν είχε ήδη μαθητές τους οποίους δίδασκε. Και ενόσω τους δίδασκε τους είπε, «Εγώ είμαι το φώς του κόσμου», ή, «Εγώ είμαι το ψωμί της ζωής», ή, «Εγώ και ο Πατέρας είμαστε ένα», και άλλα παρόμοια. Τέτοιες διδαχές όμως δημιουργούν την ερώτηση, πως μπορεί κανείς να έχει τέτοιες αξιώσεις; Πώς μπορούμε να πιστέψουμε σ’ αυτά που λέει; Ο Ιησούς απόδειξε ότι αυτά πού έλεγε ήταν σωστά με το να κάνει θαύματα, τα οποία έδειχναν ότι δεν ήταν κοινός άνθρωπος. Ναι, όσοι τον έβλεπαν, έβλεπαν ένα κοινό άνθρωπο. Ο Χριστός όμως ήταν Θεάνθρωπος, δηλαδή Θεός ο οποίος όμως ήρθε σε μορφή ανθρώπου. Το θαύμα που έκανε λοιπόν έδειξε ότι ήταν περισσότερο από απλός άνθρωπος και τους βοήθησε να τον πιστέψουν.
Πολλοί νομίζουν ότι οι ιστορίες των θαυμάτων του Χριστού είναι μύθοι, που μπορούμε να αγνοήσουμε. Αν εξετάσουμε το ζήτημα όμως προσεκτικά θα δούμε ότι είναι αδύνατο να είναι μύθοι. Οι μύθοι χρειάζονται αιώνες για να σχηματιστούν. Αυτές όμως οι ιστορίες των θαυμάτων γράφηκαν 10, ή το πολύ 20 χρόνια μετά την Ανάληψη του Χριστού. Δεν είναι δυνατόν λοιπόν να είναι μύθοι.
Εκτός τούτου, το μεγαλύτερο θαύμα που έκανε ο Χριστός ήταν η Ανάστασή του από τους νεκρούς. Είναι κι αυτό μύθος; Πολλοί διατείνονται ότι είναι μύθος και εφευρίσκουν διαφόρους λόγους για να εξηγήσουν την εξαφάνιση του σώματός του από τον τάφο. Δεν έχουμε σκοπό να περιγράψουμε αυτές τις εξηγήσεις σ’ αυτό το άρθρο, και να δώσουμε τους λόγους για τους οποίους τις απορρίπτουμε. Θα περιοριστούμε λοιπόν σ’ αυτήν την παρατήρηση.
Οι Απόστολοι διακήρυτταν ότι ο Χριστός αναστήθηκε και ότι τον είχαν δει, τον είχαν ψηλαφίσει, του είχαν μιλήσει και είχαν φάει μαζί του. Μήπως έλεγαν ψέματα; Αυτοί ήταν διατεθειμένοι ακόμη και να πεθάνουν γι’ αυτά που έλεγαν. Ήταν διατεθειμένοι λοιπόν να πεθάνουν για ένα ψέμα; Πολλοί είναι πρόθυμοι να πεθάνουν για μια ιδεολογία, όπως έγινε με τους Γερμανούς την εποχή του Χίτλερ. Αλλά αν ο Χριστός δεν είχε αναστηθεί, οι Απόστολοι θα ήταν διατεθειμένοι να πεθάνουν όχι για μια ιδεολογία, αλλά για κάτι που ήξεραν ότι είναι ψέμα. Μα αυτό είναι αδύνατο!
Η ιστορία της ανάστασης λοιπόν του Χριστού είναι αληθινή, και επομένως και οι ιστορίες των άλλων θαυμάτων του είναι αληθινές. Αυτή η ιστορία λοιπόν του θαύματος της Κανά της Γαλιλαίας είναι πιστευτή, και δείχνει την θεότητα του Χριστού.
ΜΑΘΗΜΑ 5
Ε΄ Πρακτικά Μαθήματα από το Θαύμα
Σ’ αυτό το άρθρο θέλουμε να αντλήσουμε ακόμα ένα μάθημα, κοιτάζοντας αυτό το θαύμα από μια γενική άποψη.
Για να το κάνουμε αυτό πρέπει να παρατηρήσουμε ότι τα περισσότερα θαύματα του Χριστού αφορούσαν τα φυσικά σώματα εκείνων που του είχαν ζητήσει τη βοήθειά του. Του έφερναν ένα τυφλό, και ο Χριστός του άνοιγε τα μάτια. Του έφερναν ένα παραλυτικό, και ο Χριστός τον έκανε να περπατήσει. Του είπαν ότι ο Λάζαρος είχε πεθάνει, και ο Χριστός τον ανέστησε. Και πολλά άλλα.
Πολύ συχνά όμως μετά το φυσικό θαύμα ο Χριστός δίδαξε κάτι που έδειχνε ότι το υλικό θαύμα ήταν μια εικόνα ή ένα παράδειγμα του πνευματικού έργου που ήθελε να κάνει. Π.χ. μετά που άνοιξε τα μάτια του τυφλού είπε «είμαι το φως του κόσμου» (Ιωάννης 9:5). Αυτό σήμαινε ότι υπάρχει πνευματική τυφλότητα στον κόσμο, την οποίαν μόνο ο Χριστός μπορεί να γιατρέψει, όπως μόνο ο Χριστός μπορούσε να γιατρέψει τον τυφλό.
Με τον ίδιο τρόπο, μετά που έθρεψε τους πεντακισχιλίους είπε «εγώ είμαι το ψωμί της ζωής» (Ιωάννης 6:48). Υπάρχει λοιπόν πνευματική πείνα στον κόσμο που μόνο ο Χριστός μπορεί να ικανοποιήσει, όπως μόνο ο Χριστός μπορούσε να ικανοποιήσει την υλική πείνα των πεντακισχιλίων.
Ως ένα τρίτο παράδειγμα αναφέρουμε την ανάσταση του Λάζαρου. Λίγο πριν τον αναστήσει ο Χριστός είπε «Eγώ είμαι η Aνάσταση και η Zωή. Όποιος πιστεύει σ’ εμένα, κι αν πεθάνει, θα ζήσει. Kαι όποιος ζει και πιστεύει σε μένα, αυτός, όχι, δε θα πεθάνει ποτέ» (Ιωάννης 11:35). Υπάρχουν λοιπόν δύο ειδών θάνατοι και δύο ειδών νεκροί. Ο ένας είναι ο θάνατος που θα πεθάνουμε όλοι μας. Ο άλλος είναι ο πνευματικός θάνατος, ο πνευματικός θάνατος, κι ο μόνος που μπορεί να ανταποκριθεί σ’ αυτόν το θάνατο είναι ο Χριστός. Όπως ανέστησε τον Λάζαρο και έκανε το φυσικό του σώμα να ζήσει, έτσι μπορεί και να αναστήσει αυτούς που είναι πνευματικά νεκροί – αυτό που ονομάζουμε «αναγέννηση». Η ανάσταση του Λαζάρου ήταν ένα παράδειγμα της πνευματικής ανάστασης που χορηγεί ο Χριστός.
Μπορούμε να αντλήσουμε ένα παρόμοιο πνευματικό μάθημα από το θαύμα της Κανά της Γαλιλαίας. Τι έγινε σ’ αυτή την τελετή; Λίγες μέρες πριν την τελετή, ο γαμπρός και ο φίλος του συναντήθηκαν για να συζητήσουν τί χρειαζόταν, και η συζήτησή τους ήταν προσεκτικά σοβαρή. Αποφάσισαν λοιπόν για τις ποσότητες του κρασιού, του ψωμιού και των άλλων εδεσμάτων. Λίγο μετά που άρχισε η τελετή όμως κατάλαβαν ότι παρόλη την προσοχή με την οποίαν έκαναν τις προετοιμασίες τους, ότι είχαν σχεδιάσει δεν ήταν αρκετά. Το κρασί τους σώθηκε και μόνο ο Χριστός μπορούσε να λύσει το πρόβλημα.
Κάτι παρόμοιο γίνεται με όλα τα ανθρώπινα σχέδια. Κοιτάξτε την διεθνή κατάσταση. Μετά από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο σχηματίστηκε η Κοινωνία των Εθνών για να αποσοβήσουν καινούργιο παγκόσμιο πόλεμο. Παρόλη όμως την προσοχή με την οποίαν σχηματίστηκε αυτή η Κοινωνία, σε λίγο από 20 χρόνια είχαμε τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τα ανθρώπινα σχέδια δεν ήταν αρκετά.
Μετά από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο σχηματίστηκε ο ΟΗΕ για να αποσοβήσει τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Και ναι, δεν είχαμε τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Οι πόλεμοι όμως δεν έπαψαν, και σήμερα υπάρχουν πόλεμοι, ή κίνδυνοι πολέμων στη Μέση Ανατολή, στη Βόρειο Κορέα, στη Νότια Αργεντινή, στη Ιρλανδία κ.ο.κ. Τα ανθρώπινα σχέδια λοιπόν δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Αν όμως ο περισσότερος κόσμος ήταν συνειδητοί χριστιανοί, τα προβλήματα θα εξαφανιζόταν.
Κοιτάξτε τώρα την εθνική κατάσταση. Σε κάθε χώρα κάθε τόσο γίνεται αλλαγή κυβέρνησης, και η καινούργια κυβέρνηση ψηφίζει καινούργιους νόμους για να καλυτερέψει τα οικονομικά της χώρας, την υγεία, την παιδεία, κ.λπ. Παρόλο όμως ότι αυτοί οι νόμοι γίνονται με προσοχή και ευσυνειδησία, ποτέ δεν λύνουν τα προβλήματα. Άραγε τί θα γινόταν αν οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν γνήσιοι χριστιανοί και όχι της ταυτότητας;
Ας στρέψουμε τα μάτια μας τώρα στην προσωπική μας κατάσταση. Χιλιάδες άνθρωποι κάνουν το παν για να ευαρεστήσουν τον Θεό, ελπίζοντας ότι, όταν βρεθούν μπροστά του στην Κρίση, ο Θεός θα τους επαινέσει για τις καλές τους πράξεις. Η Γραφή όμως λέει, «με έργα νόμου δε θα δικαιωθεί κανένας ενώπιόν του, επειδή με το νόμο γίνεται μόνο γνωστή η ύπαρξη της αμαρτίας» (Ρωμαίους 3:20).΄Οσο ευσυνείδητα λοιπόν κι αν προσπαθήσεις να κάνεις καλά έργα ποτέ δεν θα ικανοποιήσεις τον Θεό. Γιατί αυτό; Ο νόμος του Θεού δεν λέει απλώς να μη μοιχεύσεις και να μη φονεύσεις, αλλά απαιτεί «Θ’ αγαπήσεις τον Kύριο τον Θεό σου με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου και με όλη τη διάνοιά σου και «θ’ αγαπήσεις τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου» (Ματθαίος 22:37-39). Ποιος λοιπόν μπορεί να πει ότι τηρεί το νόμο, όπως απαιτεί ο Θεός; ΄Οσο ευσυνείδητα και προσεκτικά κι αν προσπαθήσεις να φυλάξεις το νόμο, δεν θα το κατορθώσεις, διότι το μόνο που μπορεί να κάνει ο νόμος είναι να κάνει «γνωστή την ύπαρξη της αμαρτίας».
Ο μόνος που μπορεί να λύσει το πρόβλημα του ανθρώπου είναι ο Χριστός. Αφενός μεν πέθανε για τις αμαρτίες μας, πληρώνοντας με τη ζωή του αυτό που έπρεπε να πληρώσουμε εμείς. Επιπλέον μας έδωσε τη δικιά του δικαιοσύνη, ούτως ώστε όταν παρουσιαστούμε μπροστά του, θα μας θεωρήσει ως δίκαιους διότι θα είμαστε ντυμένοι με τη δικιά του δικαιοσύνη. Γι αυτό έγραφε ο Παύλος, « (θέλω να) βρεθώ ενωμένος μαζί του – κι αυτό γιατί δεν έχω τη δυνατότητα ν’ αποκτήσω μόνος μου τη δικαίωση με την τήρηση του νόμου, αλλά μόνο αυτή που παρέχεται μέσω της πίστης στον Xριστό, τη δικαίωση, δηλαδή, που παρέχεται από τον Θεό με βάση την πίστη» (Φιλιππησίους 3:9). Ότι λοιπόν δεν μπορώ να κάνω εγώ, όσο κι αν προσπαθήσω, το έχει κάνει ο Χριστός για μένα. Εγώ δεν έχω παρά να πιστέψω αυτό που έκανε ο Χριστός.
Το θαύμα της Κανά της Γαλιλαίας ήταν ένα απλό θαύμα που έκανε την τελετή του γάμου εκείνου πιο ευχάριστη. Πολλά όμως είναι τα μαθήματα που μας διδάσκει.