H αντιμετώπιση των επιπτώσεών τους
Δρ. Aνανίας Kαβάκας, Nευρολόγος-Ψυχίατρος
Oι σωματικές επιπτώσεις ή επιπλοκές μιας έκτρωσης, όπως αυτές που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο τεύχος, είναι θέμα γυναικολόγου ή παθολόγου και γι’ αυτό δε θα ασχοληθούμε περισσότερο μ’ αυτές.
Oι ψυχολογικές επιπτώσεις ή συνέπειες μιας έκτρωσης εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι οι αρχές και οι αξίες που η συγκεκριμένη γυναίκα έχει δεχτεί στη ζωή της, οι συνθήκες της ζωής της, οι σχέσεις της με τον άντρα της ή με τον άντρα από το οποίο έμεινε έγκυος, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η σεξουαλική πράξη και η σύλληψη, όπως και τα δεδομένα του κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο ζει.
Yπάρχει στη χώρα μας ένας σημαντικός αριθμός γυναικών που έχουν κάνει επανειλημμένα έκτρωση για ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, χωρίς να νιώθουν καμία σχεδόν τύψη γι’ αυτό.
Aυτό οφείλεται κατά ένα μέρος στις χαλαρές ηθικές αρχές που οι γυναίκες αυτές είχαν πάντοτε σε σχέση μ’ αυτό το θέμα, κατά ένα άλλο μέρος στην ανοχή που επικρατεί από αρκετά ήδη χρόνια στη χώρα μας σε σχέση με τις εκτρώσεις (απόδειξη αποτελεί το γεγονός του μεγάλου σχετικά αριθμού εκτρώσεων που γίνονται κάθε χρόνο), κατά ένα επιπλέον μέρος στην αντίληψη των γυναικών αυτών ότι το έμβρυο κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του δεν είναι ένας άνθρωπος και, τέλος, στο γεγονός αυτό καθεαυτό ότι έχουν ήδη κάνει πολλές εκτρώσεις.
Oι ενδοιασμοί, οι φόβοι και οι ενοχές που υπήρχαν την πρώτη ή τις πρώτες φορές αμβλύνθηκαν και βαθμιαία εξαφανίστηκαν κατά τις επόμενες, όπως γίνεται με κάθε αμαρτία όταν την επαναλαμβάνουμε πολλές φορές.
Eπίσης, οι συνθήκες ζωής στη μεγαλούπολη, όπου είναι δυνατό να αποκρυβεί μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ευκολότερα απ’ ό,τι σ’ ένα χωριό, οι κακές σχέσεις με το σύζυγο, η στενότητα του χώρου της κατοικίας ή η μεγάλη οικονομική δυσχέρεια της οικογένειας είναι παράγοντες που αμβλύνουν συνήθως τις ψυχολογικές επιπτώσεις μιας έκτρωσης, επειδή προσφέρουν πιο εύκολα λογικοφανείς δικαιολογίες.
Tέλος, ο βιασμός δίνει συχνά καθησυχαστικές δικαιολογίες σε γυναίκες που δεν έχουν αυστηρές ηθικές αρχές, ώστε να προβούν σε έκτρωση, χωρίς να υποφέρουν στη συνέχεια από τύψεις και ενοχές.
Eκτός απ’ αυτές όμως, υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός γυναικών, που μετά την έκτρωση -στην οποία προσχώρησαν με τη θέλησή τους ή κάτω από την πίεση του άντρα τους ή των δικών τους ανθρώπων- υποφέρουν από βασανιστικές ενοχές ή αναπτύσσουν ποικίλες ψυχικές ή ψυχοσωματικές διαταραχές.
Oι γυναίκες αυτές χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή και κατάλληλη αντιμετώπιση. M’ αυτό το θέμα θα ασχοληθούμε στη συνέχεια.
Aποδοχή, κατανόηση και καθοδήγηση
Σε μια γυναίκα που έχει ήδη ενοχές δε χρειάζεται να πούμε ότι η έκτρωσή της αποτελεί σοβαρή αμαρτία. H ίδια έχει ήδη βαθιά συναίσθηση της σοβαρότητας της πράξης της. Aν ήταν κάποια άλλη απ’ αυτές που αναφέρθηκαν λίγο πιο πάνω, ίσως θα χρειαζόταν να της εξηγήσουμε ότι αυτό που έκανε δεν το εγκρίνει καθόλου ο Θεός.
Αυτό το λέω, επειδή είναι εύκολο για μας να καταδικάσουμε κάποιον άλλο. Όμως η θέση μας σαν χριστιανοί ή σαν ειδικοί με χριστιανικές αρχές είναι να συγχωρούμε και όχι να κρίνουμε αυτούς που δεν αμάρτησαν σε βάρος μας, αλλά μπροστά στο Θεό και στον εαυτό τους, όπως συμβαίνει με τις γυναίκες που έχουν κάνει έκτρωση.
Εκείνο που χρειάζονται βασικά και ουσιαστικά οι γυναίκες αυτές από μας είναι η κατανόησή μας, η αγάπη μας και η σωστή καθοδήγηση, ώστε να μπορέσουν να ξεπεράσουν τις ενοχές τους ή τις ψυχοσωματικές διαταραχές τους. Kι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο και απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί.
H πρώτη φάση πρέπει να έχει σαν στόχο τη δημιουργία κλίματος οικειότητας και εμπιστοσύνης, ώστε η γυναίκα αυτή να μπορέσει να ανοίξει την καρδιά της και να μιλήσει ελεύθερα για τους προβληματισμούς της, τους φόβους της και τις ενοχές της. M’ αυτό τον τρόπο κι εκείνη θα ανακουφιστεί, αλλά κι εμείς θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε καλύτερη εικόνα της ψυχολογικής της κατάστασης. Oι γυναίκες αυτές χρειάζονται κατανόηση. Θέλουν να αντιληφθούν ότι τις αποδεχόμαστε όπως είναι, χωρίς να τις καταδικάζουμε για την πράξη τους αυτή.
Στη συνέχεια, χωρίς να δίνουμε την εντύπωση ότι προσπαθούμε να μειώσουμε τη βαρύτητα της πράξης τους ή της ψυχολογικής κατάστασής τους, μπορούμε να προσπαθήσουμε να τις βοηθήσουμε πρώτα απ’ όλα ν’ αντιληφθούν ότι ο Θεός τις έχει ήδη συγχωρέσει εφόσον έχουν ζητήσει τη συγχώρεσή Tου και έπειτα να τις βοηθήσουμε ν’ απαλλαγούν σιγά σιγά από τις ενοχές τους, την απογοήτευση που φωλιάζει μέσα τους ή την οργή που νιώθουν εναντίον του εαυτού τους ή εναντίον του δράστη.
Kι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο για μια γυναίκα που νιώθει ότι έχει αποδιοργανωθεί η ψυχική ισορροπία της ή έχει τρωθεί η αξιοπρέπειά της. Γι’ αυτό χρειάζεται ξανά και ξανά να τονίζεται ότι δεν υπάρχει αμαρτία τόσο μεγάλη, που να υπερβαίνει σε μέγεθος την αγάπη του Θεού, ώστε να μην είναι δυνατό να συγχωρηθεί απ’ Αυτόν.
Εξάλλου, ο Kύριός μας το έδειξε αυτό ακόμη και τη στιγμή που ο ίδιος ήταν καρφωμένος επάνω στο σταυρό. Συγχώρησε αμέσως το ληστή που μετανόησε, παρ’ όλο που μέχρι πριν από λίγο ήταν ένας κακούργος (Λουκ. 23:32, 40-43).
Ακόμη, ας θυμόμαστε ότι η αξία ενός ανθρώπου δε χάνεται επειδή έχει πέσει σε κάποια αμαρτία, επειδή η χάρη του Θεού εκδηλώνεται πιο μεγάλη εκεί που υπάρχει μεγάλη αμαρτία (Pωμ. 5:20).
H διαδικασία αυτή χρειάζεται συνήθως κάποιο χρόνο. Σκοπός μας πρέπει να είναι να βοηθήσουμε τις γυναίκες αυτές να εκφράσουν ελεύθερα τα αισθήματα και συναισθήματά τους, να ξεπεράσουν σιγά σιγά τη θλίψη και τις απογοητεύσεις τους και να απαλλαγούν από τις ενοχές τους, καθώς θα πειραματίζονται τη συγχώρηση που τους έχει χαρίσει ο Θεός και το καθαρισμό που θα κάνει μέσα τους το Άγιο Πνεύμα.
Ακόμη, είναι απαραίτητο για αρκετές απ’ αυτές τις γυναίκες να κάνουν μια νέα αξιολόγηση των αρχών τους με βάση τις αιώνιες αλήθειες του Θεού. Mέσα σ’ αυτή την αξιολόγηση περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, μια σωστή αντίληψη για το γάμο, όπως αυτός έχει καθοριστεί από το Θεό, και μια σωστή αντίληψη για το σεξ και τη σύλληψη μιας νέας ανθρώπινης ύπαρξης μέσα στη μήτρα τη γυναίκας. Επίσης πρέπει να αξιολογηθεί η θέση της γυναίκας, αλλά και του καθενός από μας, απέναντι σ’ αυτή τη νέα ανθρώπινη ύπαρξη.
Tέλος, χρειάζονται να αντιληφθούν το μεγαλείο μιας σωστής σχέσης με το Θεό, η οποία ανοίγει μπροστά μας τους ορίζοντες για μια ευλογημένη ζωή υπηρεσίας του Θεού και των συνανθρώπων μας, ιδιαίτερα των οικείων μας, και για μια πορεία που οδηγεί στην πλήρη ικανοποίηση και τελειοποίησή μας εδώ στη γη με τελικό προορισμό τον ένδοξο ουρανό.