Ως χριστιανοί, ίσως συνηθίσαµε να θεωρούµε το πρόβλημα του διαζυγίου ένα πρόβληµα που αφορά συνήθως ανθρώπους έξω από την εκκλησία. Στο µεταξύ το πρόβληµα αυτό έχει εισχωρήσει στις εκκλησίες και προκαλεί αναστάτωση και πόνο σε αρκετά χριστιανικά ζευγάρια, οικογένειες και εκκλησίες. Ως ιεροκήρυκας, ταυτόχρονα και σύµβουλος για ψυχολογικά και πνευµατικά θέµατα, είχα στο παρελθόν να κάνω µε χιλιάδες ατυχείς γάµους. Με τον καιρό κατάλαβα πως αυτούς τους γάμους μπορούμε να τους κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες.
Στην πρώτη κατηγορία θα τοποθετούσα γάµους που συνηθίζω ονοµάζω «νεκρούς γάµους». Οι δυο σύντροφοι ναι µεν είναι νόµιµα παντρεµένοι μεταξύ τους, όµως δεν φαίνεται να υπάρχει συναισθηµατική ούτε πνευµατική ζωή ανάµεσα τους. Στην δεύτερη κατηγορία θα έβαζα τους γάµους που διαλύθηκαν, γιατί ο ένας από τους δυο συζύγους δηµιούργησε σχέσεις µε κάποιο τρίτο πρόσωπο (περίπτωση πορνείας). Η τρίτη κατηγορία περιλαµβάνει γάµους που βρίσκονται σε κάποια, θα την ονόμαζα, «εξελικτική» κρίση. Ίσως – και το εύχοµαι µε όλη µου την καρδιά – η συζήτηση των τριών αυτών κατηγοριών να σταθεί βοήθεια και προειδοποίηση για όσους σκέφτονται σοβαρά είτε τον γάµο είτε το διαζύγιο.
Ο νεκρός γάµος
Ξεχωρίζουμε δύο είδη νεκρού γάµου, τον ειρηνικό, και τον µαχητικό.
Στην πρώτη περίπτωση, οι σύντροφοι προσπαθούν να συνυπάρχουν ειρηνικά. Δεν µαλώνουν, και ο γάµος τους επιφανειακά φαίνεται εντάξει. Οι ίδιοι οι σύζυγοι όμως γνωρίζουν πολύ καλά, πως δεν υπάρχει πια αγάπη μεταξύ τους. Ζουν μαζί σε µια νόµιµη σχέση. Είναι παράδοξο, αλλά ζευγάρια που ζουν μια τέτοια κατάσταση πολλές φορές κριτικάρουν άλλα ζευγάρια, που συζούν χωρίς να είναι παντρεμένα. Ούτε οι µεν, ούτε οι δε μπορούν να δικαιολογηθούν για τη ζωή που ζουν. Προπαντός τα χριστιανικά ζευγάρια που βιώνουν ένα νεκρό γάµο στο βάθος υποκρίνονται μεταξύ τους, αγνοώντας την ξεκάθαρη διδασκαλία τής Βίβλου, η οποία µας παραγγέλλει να αγαπούµε τον/τη σύζυγό µας, να εκπληρούμε τις ανάγκες του/της και να υπηρετούµε ο ένας τον άλλο. Υποκρίνονται επίσης προς τους έξω, επειδή τους δείχνουν µια διαφορετική πραγµατικότητα της κοινής τους ζωής. Συνήθως δε χαρακτηριστικό τον ζευγαριών που βιώνουν «ειρηνικά» έναν νεκρό γάµο είναι το ότι συχνά προγραμματίζουν να «αντέξουν» µέχρι τέλους την αναπόφευκτη και τραγική αυτή κατάσταση. Ίσως να σκέφτονται το διαζύγιο αφού όμως τακτοποιήσουν ορισµένα πρακτικά κυρίως θέματα. Κάποιος µου έλεγε πριν από λίγο καιρό: «Σκέφτομαι να διατηρήσω τον γάµο μας µέχρι τον Σεπτέµβρη, όταν φύγει για το πανεπιστήµιο και το τελευταίο µας παιδί!» Μια γυναίκα ηλικίας 39 ετών έλεγε: «Απεφάσισα να παραµείνω στον άτυχο αυτό γάµο µέχρις ότου πεθάνω”. Τι τραγικός τρόπος να ζει κανείς μ΄ αυτή την απόφαση! Δεν είναι όμως έτσι ο γάµος όπως τον φανταζόταν ο Θεός όταν δηµιούργησε τον άνθρωπο.
Στη δεύτερη περίπτωση νεκρού γάµου συναντάει κανείς μια συνεχή µάχη για υπεροχή. Το ζευγάρι δείχνει έλλειψη ωριμότητας επειδή το θέμα του ρόλου και της θέσης των δύο συζύγων στο γάμο δεν φαίνεται να έχει ξεκαθαριστεί μεταξύ τους. Είναι συνήθως το σφάλµα της γυναίκας να απαιτεί να κυριαρχεί η γνώμη της, όπως συχνά φταίει ο άνδρας όταν δεν είναι ικανός να διευθύνει τα του οίκου του. Όπως και να έχουν τα πράγµατα, δεν εκπληρούνται µ’ αυτό τον τρόπο οι ανάγκες των συζύγων και αντί να κοιτάζουν πώς να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον, όπως διδάσκει η Αγία Γραφή, ανταγωνίζονται για υπεροχή και εξουσία. Ίσως να σκέφτονται: «Αν υποχωρήσω και αρχίσω να κάνω, ό,τι μου λέει, σίγουρα θα χάσω έδαφος και ο άλλος θα µε εκµεταλλευτεί!» Έτσι ο αγώνας συνεχίζεται. Παρ’ όλο που οι σύζυγοι είναι νόµιµα συζευγµένοι, ζουν συναισθηµατικά καί πνευµατικά σαν χωρισµένοι.
Πιστεύω πως ένας νεκρός γάµος δεν αποτελεί αδιέξοδο. Ο Θεός µε αξίωσε να δω εκατοντάδες τέτοιους γάµους να επανορθώνονται τη στιγμή που οι σύντροφοι άρχισαν να βλέπουν τόσο τον εαυτό τους όσο και τον σύντροφό τους κάτω από το φως της Αγίας Γραφής, και άρχισαν να εφαρµόζουν σιγά-σιγά τον Λόγο του Θεού στην καθηµερινή τους ζωή. Επίσης δεν πιστεύω πως ένα ζευγάρι που βιώνει έναν τέτοιο γάμο πρέπει αναγκαστικά να καταφύγει στο διαζύγιο. Υπάρχουν λύσεις. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την δυνατότητα αναζωογόνησης μιας τέτοιας νεκρής σχέσης. Ας μη χάνουμε λοιπόν την ελπίδα μας.
Τό εξώγαµο σέξ
Η δεύτερη κατηγορία αποτυχημένου γάμου είναι αυτή που την δηµιουργούν οι εξώγαµες σχέσεις του ένος η και των δυο συζύγων. Ζούµε σε µια δύσκολη εποχή. Οι πολλαπλές κοινωνικές επαφές κρύβουν και πειρασµούς για εξώγαμες ερωτικές εμπειρίες. Οι άνθρωποι σήµερα γενικά, αλλά και πολλοί σύζυγοι, νοιώθουν έντονη µοναξιά. Έτσι ο πειρασμός κάποιος παντρεμένος να πέσει στην παγίδα µιάς εξώγαµης ερωτικής σχέσης είναι µεγάλος, προπαντός όταν οι ενδόµυχές του ανάγκες δεν ικανοποιούνται στο γάµο του. Απ’ ό,τι γνωρίζω, πολλοί απ’ αυτούς που είχαν εξώγαµη σχέση δεν το επιδίωξαν, δεν θέλησαν δηλαδή εσκεμμένως να αµαρτήσουν, αλλά ένοιωθαν κενό και ανικανοποίητη επιθυμία στο γάµο τους κι έτσι έπεσαν σε παγίδα.
Ο Θεός δηµιούργησε τον άνθρωπο µε την βαθιά ανάγκη για συντροφικότητα. Όταν η ανάγκη αυτή δεν ικανοποιηθεί κατάλληλα από τον σύντροφο στον γάμο, τότε ένα παντρεμένο άτομο πιθανώς να προσφύγει αλλού. Μιά εξώγαµη ερωτική επαφή δεν προκύπτει ξαφνικά, αλλά αρχίζει µε την συµπάθεια για ένα πρόσωπο που, αντιθέτως με τον ίδιο τον σύζυγο, θα δείξει ενδιαφέρον για κάποιο πρόβλημα ή ανάγκη. Η καρδιά τότε σιγά-σιγά ανοίγεται στο ξένο άτομο κι αρχίζει να χαίρεται την ξένη συντροφιά. Η ερωτική σχέση δεν είναι παρά το αποκορύφωμα μιας τέτοιας συναισθηματικής σχέσης. Είναι τραγικό το γεγονός, ότι τέτοια πράγµατα συµβαίνουν και σε χριστιανούς. Ένας χριστιανός σύντροφος που βιώνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να ενεργήσει σοφά και να απευθυνθεί σε πρόσωπα του ίδιου φύλου, πρόσωπα αφιερωμένα στον Χριστό, κι’ όχι σε πρόσωπα όπου ο κίνδυνος δηµιουργίας ερωτικής σχέσης είναι πιθανός.
Από την άλλη πλευρά υπάρχουν παντρεμένοι, άνδρες και γυναίκες, που καταφεύγουν σε εξώγαµες σχέσεις για να αποδείξουν στον εαυτό τους, και στους άλλους, ότι όντως είναι ακόµη περιζήτητοι και ελκυστικοί. Αν στο γάµο τους ο άνδρας ή η γυναίκα συνήθιζαν να εκφράζουν θαυµασµό ο ένας για τον άλλο και να δείχνουν εκτίµηση για τις καλές ιδιότητές του άλλου, τότε σίγουρα ο κίνδυνος, να θελήσει κανείς να «επιβεβαιώσει» αυτές τις ιδιότητές σε μια εξώγαµη σχέση θα ήταν χαµηλότερος. Ίσως να διερωτάστε αν ο γάµος πρέπει να θεωρείται τόπος εκπλήρωσης των «αναγκών» του κάθε συζύγου, όπως συνηθίζω να τονίζω. Θα σκεφτόσαστε ίσως: «Δεν είναι ορθότερο, ως χριστιανός, να στοχάζεται κανείς ανώτερα πράγµατα και να µη νοιάζεται αν οι (εγωιστικές) ανάγκες του εκπληρώνονται;» Η απάντηση είναι πώς ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο µε ανάγκες (βλέπε Γέν. 2, 18-24). Ο λόγος που το τονίζω αυτό δεν είναι επειδή σήµερα είναι της µόδας να θέλει κάποιος εγωιστικά να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Η διαφορά ενός γάμου μεταξύ συνειδητών χριστιανών και μη είναι τεράστια. Ανάμεσα στους τελευταίους διαπιστώνουμε συχνά, ότι ο καθένας επιδιώκει να ικανοποιήσει μόνο τις δικές του ανάγκες. Σ’ έναν γάµο μεταξύ πιστών οι σύντροφοι προσπαθούν όσο καλύτερα γίνεται να ανταποκριθούν στις ανάγκες του συντρόφου τους. Είναι σαφώς σφάλµα να αρνούµαστε πως υπάρχουν ανάγκες ή ότι δεν πρέπει αυτές να ικανοποιούνται. Η Αγία Γραφή μιλάει ξεκάθαρα γι’ αυτές και για τις υποχρεώσεις των συζύγων μεταξύ τους (βλέπε Εφεσ. 5 και Α’ Κορ. 7).
Μερικοί άνδρες μου λένε επανειλημμένα: «Θεωρώ κουτό να λέω στη γυναίκα µου πως είναι όµορφη κι ελκυστική». Ή, όπως µου είπε µια γυναίκα κάποτε: «Γιατί να λέω στον άνδρα µου πως µου αρέσει; Δεν του υψώνω µ’ αυτό τον τρόπο μόνο τον εγωισµό του;» Ένας άνθρωπος όμως έχει ανάγκη ν’ ακούσει έναν καλό λόγο για τον εαυτό του, όχι επειδή αυτό υψώνει τον εγωισµό του, αλλά επειδή είναι προσωπικότητα µε ενδόμυχη την ανάγκη για αναγνώριση. Η Αγία Γραφή μας διδάσκει πως ο Θεός έπλασε ελκυστική την Εύα για τον Αδάµ. Και πραγµατικά, ο Αδάµ καταγοητευµένος µαζί της δημιούργησε ένα ποίηµα (Γεν. 2, 23). Διαβάζοντας το Άσµα Ασµάτων ανακαλύπτουµε το ίδιο. Ο Θεός θέλει να έχουµε υψηλή γνώµη για τον σύντροφό µας. Εκείνος έπλασε ιδανικούς συντρόφους που αλληλο-εκπλήρωναν τις ανάγκες τους.
Η εξελικτική κρίση
Στην τρίτη κατηγορία θα τοποθετούσα τον αποτυχημένο γάµο, που καταστρέφεται από άγνοια ή την παρεξήγηση μιας σοβαρής διαδικασίας που λαμβάνει χώρα στη ζωή κάθε ανθρώπου: την εξέλιξη.
Αποδεδειγµένα, ο αριθµός των διαζυγίων βρίσκεται σε έξαρση σε δύο κρίσιµα χρονικά σηµεία του έγγαµου βίου: στην αρχή και προς το μέσον της κοινής ζωής. Κάπου προς τα τέλη της εφηβείας και στις αρχές της ενηλικίωσής του, ο άνθρωπος αναπτύσσει έντονα το αίσθηµα της ανεξαρτησίας και θεωρεί πλέον τον εαυτό του ικανό να ζει και να σκέφτεται ανεξάρτητα. Παράλληλα νοιώθει µεγάλη ανάγκη να δηµιουργήσει και να διατηρήσει στενές επαφές µε άλλα πρόσωπα. Για τον λόγο αυτό, κάποιος που παντρεύεται πριν φτάσει σ’ αυτό το σηµείο ωριµότητας στη ζωή του, αντικαθιστά απλώς τη σιγουριά, που του παρέχει το πατρικό του σπίτι µε τη σιγουριά που ελπίζει να βρει στο σπίτι του/της συζύγου. Αργότερα όµως, ο λανθάνων πόθος για ανεξαρτησία γίνεται τόσο έντονος που κάνει το πρόσωπο αυτό να θέλει να εγκαταλείψει την συζυγική σχέση. Επίσης, ανισότητες στην ωριµότητα των συζύγων είναι σημαντικός λόγος διαζυγίου στα πρώτα χρόνια του γάµου.
Η δεύτερη περίοδος κατά την οποία συµβαίνουν συχνότερα χωρισµοί, είναι η στιγμή που οι σύζυγοι, για διαφορετικούς λόγους, αρχίζουν λίγο-πολύ να θέτουν στον εαυτό τους το ερώτηµα της σηµασίας και του νοήµατος της ζωής. Συνήθως στην φάση αυτή τα περισσότερα ζωτικά προβλήµατα έχουν βρει τη λύση τους, τα παιδιά έχουν µεγαλώσει, η δουλειά αρχίζει πια να γίνεται µονότονη, τα χρόνια περνούν και οι σύζυγοι αρχίζουν να διερωτούνται: Τί κατόρθωσα στη ζωή; Βρίσκονται έτσι σε κρίση με τον ίδιο τους τον εαυτό. Άνδρες, αλλά κυρίως γυναίκες, φτάνουν στο σηµείο να νιώθουν έντονα την ανάγκη για φυγή, όχι επειδή προβληµατίζονται µε τον/την σύζυγό τους, αλλά εξαιτίας των προβληµάτων που σχετίζονται µε την εξελικτική αυτή κρίση της ζωή τους. Κι είναι ακριβώς αυτό το σημείο της ζωής που η έγγαµη σχέση έχει πάρει έναν πιο µονότονο ρυθµό, ίσως επειδή το ζευγάρι από καιρό δεν έδωσε την απαραίτητη σηµασία στη συζυγική σχέση. Τα προβλήµατα µέχρι τότε ήταν άλλωστε αρκετά – παιδιά, δουλειά, οικονοµικά προβλήµατα – που έκαναν τους συζύγους να παραµελήσουν τη σχέση τους. Μαζί µε την εξελικτική κρίση που βιώνουν ίσως, ως άτομα, τέτοια προβλήματα γρήγορα τους οδηγούν σε αδιέξοδο. Κι επειδή είναι ήδη αποξενωμένοι μεταξύ τους, λογικό και εύκολο είναι να αµφισβητήσουν και την ίδια τους τη σχέση.
Πιστεύω πως τέτοιου είδους διαζύγια είναι τελείως αδικαιολόγητα. Άν έδινε ο καθένας ξεχωριστά λίγη προσοχή στην εξελικτική πορεία της ζωής του, αντί να ρίχνει εξ ολοκλήρου την ευθύνη και το φταίξιµο στον σύντροφο, μαζί οι δύο τους θα µπορούσαν να συνεργαστούν ώστε να ξαναδώσουν νόηµα και φρεσκάδα στον έγγαµο βίο τους. Αντί να επιδιώκουν τον επιπόλαιο και ανόητο δρόµο του χωρισµού, θα ήταν πολύ πιο κερδισµένοι, αν από κοινού προσπαθούσαν για μια καινούργια αρχή.
Τι λέει η Αγία Γραφή για το διαζύγιο;
Το σχέδιο του Θεού για τους ανθρώπους ήταν να ζήσουν ένας άνδρας µε τη γυναίκα του µια ολόκληρη ζωή µαζί, χωρίς την έννοια του χωρισµού. Όµως, επειδή είµαστε άνθρωποι αµαρτωλοί, και ζούµε σ’ έναν ξεπεσµένο κόσµο, ο Θεός ήξερε ότι θα ερχόταν ο χωρισµός. Στα κεφάλαια 5 και 19 του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου ο Ιησούς συζητάει για τον γάµο και το διαζύγιο. Ανοιχτά στρέφεται ενάντια στην σεξουαλική ανηθικότητα και την ονοµάζει λόγο για την καταστροφή ενός γάµου. Ένα δεύτερο λόγο για διαζύγιο αναφέρει η Καινή Διαθήκη στο Α’ Κορ. 7, 15. Αν ένας σύντροφος που δεν είναι χριστιανός, θέλει να χωρίσει, τότε ο άλλος που εγκαταλείπεται, είναι «ελεύθερος (να συνάψει νέο γάµο)». Η Βίβλος είναι σαφής και δείχνει κατανόηση στην περίπτωση αυτή που ένας άπιστος σύντροφος από µόνος του ζητήσει τον χωρισμό. Άλλοι λόγοι για διαζύγιο δεν αναφέρονται.
Ένα ερώτηµα προκύπτει όμως. Επιτρέπεται ένα χωρισµένο πρόσωπο να συνάψει πάλι γάµο; Οι γνώµες διίστανται στο σημείο αυτό. Κάποιοι λένε: «Όχι, σε καµιά περίπτωση», επειδή πιστεύουν πώς ένας γάµος δεν ακυρώνεται µε το διαζύγιο. Άλλοι πιστεύουν, ότι το µέλος, το οποίο δεν έφταιξε, επιτρέπεται να ξαναπαντρευτεί. Άλλοι πάλι πιστεύουν πως δεν υπάρχει «αθώο» µέλος. Κάποιοι άλλοι πιστεύουν, ότι ο καθένας επιτρέπεται να ξαναπαντρευτεί εφ’ όσον έχει πραγµατικά µετανοήσει γι αυτό και λάβει συγχώρεση από τον Θεό. Η Βίβλος φαίνεται να προβλέπει τον νέο γάµο µετά τον χωρισµό, όπως διαβάζουµε στο Δευτερονόµιο 24. Και στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, 5: 32 ο Ιησούς διδάσκει: «Εγώ … σας λέγω, ότι όστις χωρισθή την γυναίκα αυτού, παρεκτός λόγου πορνείας, κάµνει αυτήν να µοιχεύεται … ». Αν παραλείψουµε την εξαίρεση, της πορνείας το εδάφιο θα ήταν ως εξής: « … όστις χωρισθή την γυναίκα αυτού κάµνει αυτήν να µοιχεύεται … » Πώς όµως είναι δυνατό µια γυναίκα να µοιχεύεται αν έχει χωρίσει από τον άνδρα της; Αν λειφθούν υπόψη τα έθιµα των Ιουδαίων εκείνης της εποχής, όπου το διαζύγιο ήταν εύκολο και συνηθισµένο, δεν υπάρχει αµφιβολία ότι ο διαζευγµένος ξαναπαντρευόταν. Όµως ήταν σωστό να υπάρξει χωρισµός; Αυτό δεν το ανεχόταν ο Χριστός. Το πρόβληµα λοιπόν δεν έγκειται στο ερώτημα, αν επιτρέπεται να ξαναπαντρευτεί κανείς µετά από έναν χωρισµό. Είναι φυσικό πως θα ξαναπαντρευτεί. Το πρόβλημα εντοπίζεται μάλλον στο ερώτημα, αν είναι σωστό να χωρίσει κατ’ αρχήν; Ο Ιησούς λέει: «όχι».
Οδυνηρές συνέπειες
Αλλά είτε ένας χωρισµένος ξαναπαντρεύεται είτε όχι, ο ίδιος πρώτος υφίσταται τις θλιβερές συνέπειες του χωρισµού. Ένας χωρισµός ποτέ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Καθένας που βιώνει μια τέτοια κατάσταση νιώθει πόνο: τα παιδιά, οι ίδιοι οι σύντροφοι, οι πατρικές οικογένειες, οι φίλοι. Πρόσωπα χωρισµένα νοιώθουν έντονα µοναξιά, ενοχή, δυσπιστία κι ένα αίσθηµα αποτυχίας. Είναι μια εµπειρία που κλονίζει τα θεµέλια της προσωπικότητας κι αφήνει µόνιµες πληγές.
Μετά την μοιχεία του µε την Βηθσαβεέ ο Δαυίδ βρήκε τέλεια συγχώρεση από τον Θεό και αποκατάσταση. Του επιτράπηκε να παντρευτεί την Βηθσαβεέ. Παρ’ όλα αυτά η οικογένεια του και ο λαός του εξακολούθησαν να υποφέρουν τις συνέπειες της αµαρτίας του.
Μερικοί απ’ αυτούς που µου γράφουν σχετικά µε τα προβλήματά τους στο γάµο, εκφράζουν οργή και µίσος για τον σύντροφο, που ζήτησε το διαζύγιο και ζητούν να επιρρίψουν τις συνέπειες και την εκδίκησή τους επάνω του. Η Γραφή όµως διδάσκει πώς δεν ανήκει στον άνθρωπο να φροντίζει ο ίδιος για τις συνέπειες. Ο Θεός ήταν που έφερε την τιµωρία και όλες τις συνέπειες στη ζωή του Δαυίδ.
Συγχώρεση
Συχνά µε ρωτούν, αν ένας αντι-βιβλικός χωρισµός µπορεί να συγχωρεθεί. Η απάντηση είναι «ναι»! Ο χωρισµός περιέχει αµαρτία. Όμως δεν υπάρχει αµαρτία που να µη συγχωρείται[1]. Η Αγία Γραφή ποτέ δεν εννοεί, πως το διαζύγιο είναι µια ασυγχώρητη αµαρτία. Ύπάρχουν άνθρωποι που µου λένε ότι δεν είναι σκόπιµο να λέω κάτι τέτοιο, από φόβο µήπως τάχα χωρίσουν περισσότεροι. Πιστεύουν, αντίθετα, πως αν ονοµάσουν τον χωρισµό µια ασυγχώρητη αµαρτία, θα μειωθεί ο αριθµός των διαζυγίων.
Πρέπει, νοµίζω, νά επιτρέπουµε στη Βίβλο να µας διδάσκει τόσο την συγχώρεση όσο και την αγιότητα του γάµου. Όµως, με το να προσπαθούµε να σταµατήσουµε την παραµόρφωση του γάµου με το να παραµορφώνουμε την Αγία Γραφή, διαπράττουμε δύο σφάλµατα αντί για ένα.
Καλύτερη η προφύλαξη από την θεραπεία
Το καλύτερο είναι βέβαια, να δηµιουργήσει κανείς τις καταστάσεις για έναν γάµο σταθερό και ευτυχισμένο κι έτσι να αποτρέψει αποτελεσµατικότερα την πιθανότητα ενός διαζυγίου. Κανένας γάµος, όμως, δεν µπορεί νά διατηρηθεί µόνο µε τη επίγνωση των συντρόφων, πως ο γάµος τους είναι θέληµα του Θεού. Χωρίς την διαρκή συντήρηση και επαγρύπνηση ακόµα και ο γάµος µε το καλύτερο ξεκίνηµα θα αποτύχει.
Υπάρχουν πράγµατα στα οποία αναγκαστικά πρέπει ν’ αφιερώνει κανείς την προσοχή του καθηµερινά. Πόσο µάλλον ο γάµος. Είναι απαραίτητο οι σύντροφοι να εκφράζουν καθηµερινά εκτίµηση, ευγένεια και αγάπη, ο ένας στον άλλον. Αυτά ανήκουν στα βασικά στοιχεία κάθε έγγαµης σχέσης. Επίσης είναι αναγκαίο, κάθε σύζυγος να βρίσκει κάθε µέρα λίγες ήσυχες στιγµές, όπου θα είναι µόνος του µε τον εαυτό του και τον Κύριό του. Αυτό πλουτίζει την προσωπική ζωή και τον γάµο.
Χρειάζεται επίσης να έχει κανείς την θέληση να ανακαλύψει τις ανάγκες του συντρόφου του, τις ικανότητές του, τις δυνατότητές του, τα χαρίσµατά του. Ο Θεός δηµιούργησε τον καθέναν από µας µοναδικό πρόσωπο. Χάρισε επίσης και στον σύντροφό μας µοναδικά χαρίσµατα και προσόντα. Δεν πρέπει να μένουν ανεκτίμητα. Πρέπει η αγάπη, που απαιτεί η Αγία Γραφή, για τον γάμο να διέπει την συµπεριφορά των συζύγων. Μια µέρα, ένας πλούσιος επιχειρηµατίας ήρθε στο γραφείο µου για να µου παραπονεθεί για την γυναίκα του, που είχε εγκαταλείψει το σπίτι. Την µέρα των γενεθλίων της της είπε «χρόνια πολλά» και της έδωσε τα κλειδιά ενός καινoύργιoυ αυτοκινήτου. Όταν εκείνη τον ρώτησε, τι ήταν αυτά, εκείνος της απάντησε: «Είναι το δώρο για τα γενέθλιά σου». Εκείνη, αφού του πέταξε κάτω τα κλειδιά, πήγε κι ετοίµασε την βαλίτσα της κι εγκατέλειψε το σπίτι. Εκείνος έσκασε από τον θυµό του. Προσπάθησε, με τον τρόπο του βέβαια, να της δείξει αγάπη αλλά εκείνη την αρνήθηκε. Κάλεσα και τους δύο μαζί για μια συνάντηση.
Μετά από δύο βδοµάδες, όταν ήρθαν να µιλήσουµε, εκείνη µε λυγµούς και τρόπο υστερικό, άρχισε να κατηγορεί τον άνδρα της λέγοντας: «Μου έδωσες αυτά που ήθελες ΕΣΥ. Ποτέ δεν διερωτήθηκες, ποιες είναι οι ανάγκες ΜΟΥ. Αγόρασες αυτό το ακριβό σπίτι μόνο και μόνο για να καµαρώνεις ΕΣΥ στους φίλους σου. Το εξοχικό, η βάρκα, τ’ αυτοκίνητα, οι τουαλέτες που φοράω δεν ήταν για µένα και τις δικές μου ανάγκες, αλλά για ΣΕΝΑ και τις ανάγκες σου. Δεν αγαπάς εµένα, αγαπάς τον εαυτό σου. Για µένα θα ήταν υπερ-αρκετό να ζούσα σ’ ένα φτωχό σπίτι χωρίς όλα αυτά, αν εσύ μόνο έµενες κοντά µου και διέθετες λίγο χρόνο για µένα».
Αυτό είναι ένα παράδειγµα πού δείχνει, πως κάποιος µπορεί να µη γνωρίζει πώς να εκπληρώνει τις ανάγκες της συζύγου του. Αν αγαπάµε κάποιον πρέπει να τον αγαπάµε µε τέτοιον τρόπο που να το νοιώθει και να είναι ευτυχισµένος στην αγάπη µας.
Ποιές είναι οι ανάγκες και πώς καλύπτονται
Πώς θα µάθει κανείς τις ανάγκες του/της συζύγου; Χρειάζεται πρώτα-πρώτα χρόνος για επικοινωνία. Πρέπει να υπάρχει σ’ ένα γάµο χρόνος ελεύθερος για ξενοιασιά, όπου οι δύο σύντροφοι θα μπορούν να µιλήσουν µεταξύ τους. Διαβάζοντας τη Γραφή μαζί και παρατηρώντας άλλα ζευγάρια, µπορεί ένα ζευγάρι να ανακαλύψει πολλά παραδείγµατα. Ακόµα και τα πιο απλά παραδείγματα βοηθούν ώστε να µάθει κανείς.
Με την πάροδο του χρόνου αρχίζει κανείς όλο και περισσότερο να γνωρίζει τον σύντροφό του καλύτερα. Πρέπει να επιδιώξει να μάθει, τι τον/την ευχαριστεί και τι όχι. Οι σύντροφοι πρέπει να βοηθούν και πνευματικά ο ένας τον άλλο και να εξασκούνται από κοινού στην υπηρεσία του Θεού και των αδελφών. Πρέπει να αναπτύσσονται σαν ζευγάρι πνευματικά, διανοητικά και ψυχικά. Παρ’ όλο που είναι ζευγάρι, δεν παύουν να είναι ξεχωριστές προσωπικότητες.
Προσέχοντας αυτά που εκφράζει ο σύζυγος σαν πόθο ή ανάγκη, µπορεί κανείς να τον γνωρίσει βαθύτερα. Πολλοί δεν έχουν µάθει να εκφράζονται, ή εκφράζονται λανθασµένα. Υπάρχει ανάγκη για βαθειά και ειλικρινή επικοινωνία. Είναι κάτι που μαθαίνεται, όταν υπάρχει θέληση. Με το να ξέρουµε πώς να διατηρήσουμε τον γάµο µας, δεν πετυχαίνουμε βέβαια πάντα, ν’ αλλάξουµε τον σύντροφο σε όλα. Πρέπει να µάθουμε να δεχόμαστε τον άλλο µε τις καλές και τις όχι τόσο καλές ιδιότητές του. Πρέπει να μάθουμε ν’ αγαπάμε, όπως αγαπάει ο Θεός: με πολλή υπομονή.
Ένας γάµος χάνει την φρεσκάδα του όταν χάσει το βάθος και τη ζεστή αγάπη που κάποτε είχε ο ένας σύντροφος για τον άλλον. Τι ήταν αυτό που τότε έκανε την πρώτη αγάπη όµορφη και γλυκειά; Ήταν, νομίζω, η συνειδητή προσπάθεια να αρέσει ο ένας στον άλλον. Η αγάπη απαιτεί ενδιαφέρον και κόπο. Να αγοράσεις µια όµορφη κάρτα, να φέρεις λίγα λουλούδια, να μαγειρέψεις ένα καλό φαγητό, να πας έναν περίπατο χέρι–χέρι, όλ’ αυτά απαιτούν χρόνο, προσπάθεια και προ πάντων καλή θέληση. Πολλά ζευγάρια, μετά από λίγο καιρό, ξεχνούν τις όµορφες αυτές λεπτοµέρειες που οµορφαίνουν τη ζωή και την αγάπη. Και η ζωή τους καταντάει µονότονη και βαρετή.
Ένα τελευταίο θέλω να αναφέρω: Ένα ζευγάρι που θέλει να βιώσει έναν ευτυχισμένο γάµο, πρέπει να µάθει να εφαρμόζει την στενή επικοινωνία και την ανταλλαγή σκέψεων, ακριβώς τότε, όταν τα πρώτα καταστροφικά σηµάδια αρχίζουν να εµφανίζονται: Όταν οι σύζυγοι αρχίζουν να κρύβουν τα συναισθήµατά τους, όταν οι σωματικές σχέσεις χαλαρώνουν, όταν ο ένας αρχίζει ν’ αποφεύγει τον άλλον … τότε είναι ο καιρός για ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων, συγχώρεση και επανόρθωση. Ένας γάµος δεν συγκρατείται µόνο µε συναισθήματα, αλλά µε κόπο, καλή θέληση, την αγάπη του Θεού και την υποταγή στο θέληµά Του.
Ο κ. Conway είναι ιεροκήρυκας και σύµβουλος σχέσεων. Εργάζεται µεταξύ φοιτητών στην Αµερική. Η απόδοση από τα αγγλικά είναι του Έραστου Φίλου
[1] εκτός βέβαια από την αµαρτία της βλασφηµίας του Αγίου Πνεύµατος (Μάρκος 3: 29).