«Μπορώ να συγχωρέσω αυτούς που με πλήγωσαν και πρόδωσαν, χωρίς να μετανοήσουν;»
του R.T. Kendall *
Αν περιμένουμε αυτούς που μας πλήγωσαν να μετανοήσουν πρώτα, τότε θα έπρεπε να περιμένουμε για πολύ καιρό! Κι εμείς θα δικαιολογούσαμε την πικρία που υπάρχει μέσα μας, στην υπόλοιπη ζωή μας.
Αυτή η στάση δεν είναι σωστή. Ακόμη και μη χριστιανικοί οργανισμοί τονίζουν την αξία της συγχώρεσης. Ο συλλογισμός είναι ότι το μεγαλύτερο όφελος στη συγχώρεση κερδίζει όχι αυτός που συγχωρείται αλλά εκείνος που συγχωρεί.
Μια κεντρική διδασκαλία του Χριστού είναι να αγαπούμε και να προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας και να κάνουμε καλό σ’ εκείνους που μας έβλαψαν. Και είναι περίεργο, πως πολλοί από μας διαβάζουμε τα Ευαγγέλια αλλά χάνουμε αυτό το σημείο. Μπορεί να μάθουμε τη θεολογία, αλλά όχι τη χάρη που ο Ιησούς δίδαξε και έζησε.
Πόση μετάνοια, υποθέτετε είδε ο Χριστός, όταν ήταν κρεμασμένος στο Σταυρό; Δεν υπήρχε μόνο παντελής απουσία μετάνοιας, αλλά υπήρχε και μεγάλη περιφρόνηση. Ποια ήταν η απάντηση του Ιησού: «Πατέρα, συγχώρησέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν» (Λουκάς 23/34).
Αν ο Χριστός υιοθετούσε την άποψη ότι θα έπρεπε να περιμένει ως ότου μετανοήσουν οι σταυρωτές Του, τότε θα έδειχνε ότι ήταν χαμένος κι Αυτός όπως αυτοί για τους οποίους πέθαινε. Ούτε και φώναξε σ’ αυτούς, «σας συγχωρώ». Προσευχήθηκε, «Πατέρα, συγχώρησέ τους».
Οι περισσότεροι, εννιά στους δέκα, που μας έβλαψαν, ούτε καν σκέφτονται ότι έκαναν κάτι λάθος. ΄Οταν ήμουνα ποιμένας στο Westminster Chapel του Λονδίνου, εκείνοι που με πλήγωσαν δεν σκέφτηκαν ποτέ ότι μου έκαναν κάτι κακό. Ο φίλος μου Josif Tson, από τη Ρουμανία που είχε φυλακιστεί και βασανιστεί για την πίστη του, μου είπε τα εξής σοβαρά λόγια: «Πρέπει ολότελα να τους συγχωρέσεις, γιατί αν ολότελα δεν τους συγχωρήσεις, θα είσαι αλυσοδεμένος».
Ποτέ δεν πήγα σ’ αυτούς που μ’ έβλαψαν και να τους πω ότι τους συγχώρεσα (αυτό θα τους πρόσβαλε). Αλλά το έκανα μέσα στην καρδιά μου. Μια και συγχωρέσεις στην καρδιά σου, τότε το πρόβλημα λύνεται, άσχετα αν μετανοούν ή όχι οι άλλοι. Η ευλογία που πήρα προσωπικά είναι ανυπολόγιστη.
Όταν ο Ιησούς είπε στους μαθητές Του να αγαπούν ο ένας το άλλον, όπως Αυτός τους αγάπησε (Ιωάν. 3/34), γνώριζε ότι ο Πέτρος θα Τον απαρνιόταν. Τότε, όμως, ήταν που είπε σε όλους τους μαθητές: «Ας μην ταράζεται η καρδιά σας. Πιστεύετε στο Θεό και σ’ εμένα πιστεύετε» (Ιωαν. 14/1). Μη ξεχνούμε ότι μιλούσε σ’ εκείνους που ήξερε ότι θα Τον εγκατέλειπαν σε λίγο.
Όταν φανερώθηκε σ’ αυτούς, που ήταν πίσω από τις κλειστές πόρτες, μετά την ανάσταση Του, δεν τους είπε: «Πώς το κάνατε αυτό σε Μένα;». Απλώς τους είπε: «Ειρήνη σε σας! Όπως με έχει αποστείλει ο Πατέρας, το ίδιο κι εγώ αποστέλλω εσάς» (Ιωάν. 20/21). Τους βεβαίωσε με τα λόγια Του, σαν μη να είχε συμβεί κάτι.
Απάντησα στο ερώτημα: «Πρέπει να τους συγχωρώ;». Ας δούμε τώρα το ερώτημα: «Πώς μπορώ να τους συγχωρέσω;». Η απλή απάντηση: επειδή ο Θεός συγχώρησε εσένα. Εσύ, είσαι τέλειος; Αν πεις, «δεν έχω κάνει αυτό που έκαναν αυτοί», θα σου απαντήσω «ναι, σε πιστεύω, αλλά κι εσύ έκανες άλλα πράγματα, που στα μάτια του Θεού, είναι προφανώς εξίσου τόσο σοβαρά. Κι όχι μόνο αυτό, εσύ έχεις και το ΄Αγιο Πνεύμα και ο καρπός του Πνεύματος είναι αγάπη (Γαλάτας 5/22). ΄Αρα μπορείς κι εσύ να το κάνεις.
Στην περίπτωση μου, νόμιζα δεν μπορούσα. Αλλά το έκανα και ήταν το καλύτερο που έκανα ποτέ, αν και δεν ήταν εύκολο. Τα σημάδια να γνωρίζεις ότι ολότελα συγχώρεσες περιληπτικά είναι: α) Δεν λες σε κανέναν τους τι έκανε σε σένα (αυτό θα φανεί ότι προσπαθείς να τιμωρήσεις εκείνον που σε έβλαψε). β) Μην προσπαθήσεις να τους εκφοβίσεις. γ) Μην τους κάνεις να νιώθουν ένοχοι. δ) Μην προσπαθήσεις να σώσεις την αξιοπρέπειά σου. ε) Συγχώρεσε και ξέχασε το μια για πάντα. στ) Προσευχήσου ο Θεός να τους ευλογήσει. Όταν τα κάνεις αυτά, τότε εκπληρώνεις αυτό που ο Ιησούς είχε στο νου Του για σένα. Δεν θα είσαι ποτέ πια λυπημένος. Η ευλογία του Αγίου Πνεύματος θα σε περιστοιχίζει και θα πολλαπλασιάσει τις ευλογίες σου. Τελικά, όσο μεγαλύτερη και βαθύτερη είναι η πληγή, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ευλογία σε σένα.
Ο R.T. Kendall ήταν ποιμένας για πολλά χρόνια μεγάλη εκκλησία Westminster Chapel, στο κέντρο του Λονδίνου όπου ποιμένας ήταν για πολλά χρόνια ο γνωστός Martyn Lloyd Jones. Το άρθρο αυτό είναι από το βιβλίο του «Total Forgiveness» (Ολοκληρωτική συγχώρεση)
Μετάφραση από τα αγγλικά Γ.Σ.Κ.
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:”Κανονικός πίνακας”; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:””; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:”Times New Roman”; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}
Η ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
Στο προηγούμενο κείμενο δημοσιεύσαμε, σε μετάφραση, άρθρο του γνωστού ιεροκήρυκα R.T. Kendall, το οποίο τόνιζε ότι πρέπει να συγχωρούμε αυτούς που μας πλήγωσαν και πρόδωσαν, χωρίς να περιμένουμε πρώτα να μετανοήσουν. Αναγνώστης της στήλης μάς έστειλε κείμενο του Σ.Σ., που δημοσιεύτηκε πριν χρόνια σε θρησκευτικό περιοδικό της πατρίδας μας, στο οποίο παρουσιάζεται μια διαφορετική πλευρά του θέματος. Επειδή και αυτή η άποψη είναι εξίσου σημαντική, παρουσιάζουμε μερικά τμήματα του άρθρου αυτού, ώστε να έχει ο αναγνώστης σφαιρική κατανόηση του βιβλικού αυτού θέματος που τόσο άπτεται της χριστιανικής μας ζωής:
“Το να αμαρτάνει κανείς είναι ανθρώπινο ενώ το να συγχωρεί θείο!”.
Πολύ σωστή η παρατήρηση αλλά, προτού συγχωρέσει εμένα ο Θεός, εγώ τι πρέπει να κάνω, τι πρέπει να προηγηθεί;
(…) Είναι αναγκαίο να εξεταστεί και το άλλο σκέλος της υπόθεσης. Ακούμε τον Κύριο να λέει: “Εάν σου κάνη κακό ο αδελφός σου, να τον επιτίμησης και εάν μετανοήση συγχώρησε τον, και εάν επτά φορές την ημέρα σου κάνη κακό και επτά φορές την ημέρα ΕΠΙΣΤΡΕΨΗ σ’ εσέ και σου πει ΜΕΤΑΝΟΩ, συγχώρησε τον. Και οι απόστολοι είπαν εις τον Κύριον. Πρόσθεσε σ’ εμάς πίστιν”. (Λουκ. 17/3-6).
Παρατηρούμε δυο πράγματα:
Πρώτο, προτού θελήσει ο αδελφός σου να συγχωρηθεί για το κακό που έκανε θεληματικά ή άθελα του, θα πρέπει πρώτα να μετανοήσει και ερχόμενος προς τον άνθρωπο εναντίον του οποίου το κακό έγινε, μια ή πολλές φορές, να ζητήσει συγνώμη. Αλλά πόσες φορές θα πρέπει να συγχωρέσει κανείς;
Οι Ραβίνοι δίδασκαν ότι με το να συγχωρέσει κανείς τρεις φορές, εκπλήρωνε τις απαιτήσεις του Νόμου. Αν κάποιος έκανε κακό για τέταρτη φορά κανείς δεν είχε υποχρέωση να συγχωρήσει… Ο Πέτρος φτάνει στον αριθμό εφτά και ζητά να μάθει αν εφτά φορές είναι αρκετές. Ο Χριστός, με την απάντηση Του, δείχνει το λάθος του Αποστόλου, και εξηγεί ότι όσες φορές και αν σφάλει ο αδελφός σου και μετανοημένος ζητήσει συγνώμη, εσύ σαν παιδί του Θεού που ελέησε είσαι κάτω από ιερή υποχρέωση να τον συγχωρέσεις.
Όχι λοιπόν εφτά φορές αλλά εβδομήντα φορές το εφτά. Και μέχρι το σημείο αυτό δε νομίζω ότι υπάρχει αντίρρηση από κανέναν που πιστεύει ότι ζει κάτω από τις εντολές του Κυρίου Ιησού Χριστού και δέχεται τα διδάγματα των Αποστόλων. Αλλά στο σημείο αυτό ορθώνεται μια άλλη εύλογη ερώτηση: Είναι ο Χριστιανός κάτω από την ευθύνη να συγχωρέσει τον αδελφό του για το κακό που του έκανε ή συνεχίζει να του κάνει επανειλημμένα, όταν ο ένοχος δε μετανοεί;
Ας ξαναδιαβάσουμε με προσοχή τα λόγια του Χριστού στο Λουκά (17/3-6). “Εάν σου κάνη κακό ο αδελφός σου να τον επιτίμησης και ΕΑΝ ΜΕΤΑΝΟΗΣΗ συγχώρησέ τον”. Εδώ παρατηρούμε ότι η συγχώρεση του αδελφού προϋποθέτει τη μετάνοια και σαν αποτέλεσμα της μετάνοιας αυτής προφέρεται η συγχώρεση. Τόσο το γράμμα όσο και το πνεύμα των λόγων του Κυρίου αυτό ακριβώς διδάσκουν….
Η σκέψη ότι παντού και πάντοτε ο προσβλημένος χωρίς καμιά απολύτως πράξη μετάνοιας από τον ένοχο, οφείλει να προσφέρει χέρι φιλίας και κοινωνίας και αυτό στο όνομα του Χριστού και της αγάπης, κατά την ταπεινή μας γνώμη δε βασίζεται στη θεόπνευστη διδασκαλία του Χριστού και των Αποστόλων. Αν εκείνος που πρόσβαλε δεν έχει την επιθυμία και τον πόθο της αποκατάστασης μιας διακεκομμένης και ίσως κατεστραμμένης σχέσης (εν Χριστώ) είναι αδύνατο για τον προσβλημένο να αποκαταστήσει σχέσεις κατεστραμμένες από άλλους ακριβώς επειδή δεν υπάρχει ειλικρινές πνεύμα μετάνοιας από τον προσβάλλοντα.
Μα δε θα πρέπει πάντοτε να είμαστε έτοιμοι να συγχωρούμε; Ναι, θα πρέπει. Αλλά βασίζοντας την απάντηση αυτή στα λόγια του Κυρίου, σπεύδουμε να προσθέσουμε: Είναι ιερό καθήκον κάθε Χριστιανού να αγαπάει όλους τους ανθρώπους, ακόμα και τους εχθρούς του, και να προσεύχεται για το καλά τους.
Όμως, η συγχώρεση θα πρέπει να δίνεται αφού πρώτα μετανοήσουν.
Ορθώνεται τώρα μια τρίτη ερώτηση: Σε ποιο σημείο της Αγίας Γραφής ο Κύριος έδωσε συγχώρεση χωρίς τη μετάνοια του αμαρτωλού; Μήπως οι απόστολοι ακολούθησαν μια τέτοια πορεία; Πού; Πότε; Ακούμε τον Χριστό να προσεύχεται από τον Σταυρό: “Πατέρα συγχώρησε τους, διότι δεν ξέρουν τι κάνουν”. Αλλά συγχώρεση ο Θεός δεν τους έδωσε πριν μετανοήσουν (Πράξ. 2/38-41). Καθώς οι πέτρες έπεφταν στον πρωτομάρτυρά Στέφανο η ικεσία του στον Θεό, γι’ αυτούς που τον σκότωναν, ήταν: “Κύριε, μη λογαριάσης εις αυτούς την αμαρτίαν αυτήν” (Πράξ. 8/1). Εσείς τι λέτε; Κύριος τους συγχώρεσε χωρίς αυτοί να μετανοήσουν γι’ αυτή την πράξη τους; Τι είπε ο απ. Πέτρος στον μάγο Σίμωνα, όταν αυτός αμάρτησε κατά του Θεού; “Μετανόησε λοιπόν από την κακίαν σου αυτήν και παρακάλεσε τον Θεόν μήπως σου συγχωρηθή αυτό που σκέφτηκε η καρδιά σου…” (Πράξ. 8/22). Αγιογραφικά και λογικά, βλέπουμε ότι προτού δοθεί ή συγχώρεση, ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΠΡΟΗΓΗΘΕΙ Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ. Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος, βασισμένος σε ανθρώπινες σκέψεις, καλοπροαίρετες πρωτοβουλίες ή προσωπικούς συναισθηματισμούς, είναι πέρα για πέρα αντιγραφικός και μια καλοθελητή αλλά απραγματοποίητη ουτοπία.
Ο Λόγος του Κυρίου τέτοια πράγματα δε διδάσκει.
Και γιατί οι Απόστολοι αισθάνθηκαν την ανάγκη να έχουν μεγαλύτερη και πιο δυνατή πίστη; Διότι, ούτε εύκολο είναι να συγχωρέσεις τον ίδιο αδελφό εφτά φορές την ημέρα, όπως εξίσου δεν είναι εύκολο και για κείνον που αμάρτησε εφτά φορές την ίδια μέρα εναντίον του ίδιου ανθρώπου, να του ζητήσει εφτά διαφορετικές φορές ειλικρινή συγνώμη. Να λοιπόν γιατί θα πρέπει να είμαστε τόσο προσεχτικοί να μη σκανδαλίζουμε τον αδελφό μας, να μη πληγώνουμε με απερίσκεπτα λόγια και πράξεις εκείνον για τον οποίο ο Χριστός πέθανε.
Όμως για να πραγματοποιηθεί αυτό που ο Χριστός είπε στους μαθητές Του χρειάζονται υπεράνθρωπες δυνάμεις, τόσο για τον αθώο όσο και για τον ένοχο. Μόνο μια δυναμική πίστη θα μπορούσε να μας καταστήσει ικανούς να ζητήσουμε εφτά φορές συγνώμη από το ίδιο πρόσωπο, και το ίδιο πρόσωπο να μας χαρίσει εφτά διαφορετικές στιγμές τη χαρά της συγνώμης και τη συμφιλίωση…»
Ο Αναγνώστης πρόσθεσε τα παρακάτω στο θέμα της συγχώρεσης:
Το ζητούμενο στη διδασκαλία του Κυρίου και των Αποστόλων δεν είναι η άνευ όρων συγχώρηση, που κάποιες φορές μπορεί και να ωθήσει τον παραβάτη σε αχαλίνωτη επανάληψη της κακής του συμπεριφοράς, αλλά να τον βοηθήσει να καταλάβει το λάθος του και να διορθωθεί.
Το άρθρο του R.T. Kendall απλώς βοηθά το θύμα να εξασφαλίσει εσωτερική ειρήνη απαλλασσόμενο από την πικρία, όμως έτσι δεν βοηθείται ο πταίστης να αντιληφθεί το λάθος του και να διορθωθεί. Εξάλλου σημαντικότερο από την όποια δική μας «συγχώρεση» είναι ο πταίστης να λάβει συγχώρεση από τον Θεό στον οποίο τελικώς αμαρτάνουμε. Ο Δαβίδ αν και αδίκησε τον Ουρία, στον Θεό ομολογούσε: «Εις σε μόνον ήμαρτον και το πονηρόν ενώπιόν σου εποίησα» (Ψαλμός 51) και ζητούσε έλεος και συγχώρεση από τον Δίκαιο Κριτή που είναι και ο μόνος δυνάμενος να συγχωρεί αμαρτίες.
Για τούτο παίζει μεγάλο ρόλο η κατανόηση, αναγνώριση και αποκατάσταση του λάθους, ώστε εν τέλει να τακτοποιηθεί η σχέση του πταίστη όχι μόνο με τον συνάνθρωπο αλλά και με τον Θεό, «διά να σωθή το πνεύμα αυτού εν τη ημέρα του Κυρίου Ιησού» (Α’ Κορ. 5/5). Παρουσιάζοντας και τις δύο πλευρές του ζητήματος, πιστεύουμε ότι βοηθούμε τους αναγνώστες να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν σωστά τις οδηγίες του Λόγου του Θεού.